ارزیابی توانمندی¬های ژئومورفولوژیکی مناطق مرزی استان کرمانشاه با رویکرد پدافند غیرعامل

چکیده:

ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ اﺳﺘﺮاﺗﮋﻳﻚ اﻳﺮان در ﻣﻨﻄﻘﺔ ﺧﺎورﻣﻴﺎﻧﻪ و ﺣﻀﻮر ﻣﺪاوم ﺗﻬﺪﻳﺪات ﺧﺎرﺟﻲ سبب شده است تا اﺗﺨﺎذ ﺗﻤﻬﻴﺪات ﻣﺨﺘﻠﻒ در ﺣﻔﻆ و ﺣﺮاﺳﺖ از ﻣﺮاﻛﺰ حیاتی، حساس و مهم ﻛﺸﻮر ﺿﺮوری باشد. ﻳﻜﻲ از اﻗﺪاﻣﺎﺗﻲ ﻛﻪ می­ﺗﻮاﻧﺪ ﻣﺎﻧﻊ ﺑﺮوز آﺳﻴﺐ­ﭘﺬﻳﺮیﻫﺎی داﺧﻠﻲ شود­، اﻗﺪاﻣﺎت ﭘﺪاﻓﻨﺪ غیرﻋﺎﻣﻞ است و ﻳﻜﻲ از اﺻﻮل ﻣﻬﻢ آن مکان­ﻳﺎﺑﻲ ﺻﺤﻴﺢ می‌باشد. ﺑﺎ اﻧﺠﺎم مکان­ﻳﺎﺑﻲ ﺻﺤﻴﺢ ﻣﺮاﻛﺰ ثقل (حیاتی، ﺣﺴﺎس و مهم) می ﺗﻮان در ﻣﻮﻗﻊ ﺑﺮوز ﺗﻬﺪﻳﺪات ﺑﻪ ویژه ﺗﻬﺪﻳﺪات ﻧﻈﺎﻣﻲ از ﺑﺮوز ﺗﻠﻔﺎت اﻧﺴﺎﻧﻲ و خسارات ﻣﺎﻟﻲ ﻓﺮاوان ﺟﻠﻮﮔﻴﺮی ﻛﺮد. منطقه مرزی استان کرمانشاه به دلیل موقعیت جغرافیایی و همجواری با کشور عراق و همچنین مورفولوژی پیچیده آن شامل اراضی کوهستانی مرتفع، دره­ها و دشت‌های نسبتا وسیع، شبکه هیدروگرافی و تنوع ساختمان زمین­شناسی (پرتگاه­های گسلی)، پتانسیل­های متفاوتی از نظر اهداف پدافند غیرعامل دارد، بنابراین در این پژوهش به ارزیابی توانمندی­های ژئومورفولوژیکی مناطق مرزی استان کرمانشاه با رویکرد پدافند غیرعامل پرداخته شده است. در این پژوهش از اطلاعات کتابخانه­ای، آماری، میدانی و تصویری به­عنوان داده­های تحقیق استفاده شده است. مهم­ترین ابزارهای تحقیق شامل ArcGIS، Google earth و SPSS بوده است. این پژوهش با توجه به موضوع و اهداف مورد نظر در چند مرحله انجام شده است که در مرحله اول و دوم به ترتیب با استفاده از مدل­های تصمیم­گیری چند معیاره ANP-DAMATEL  و ANP-VICOR به شناسایی مناطق مستعد نفوذ در نوار مرزی استان کرمانشاه پرداخته شده است. در مرحله سوم به تحلیل وضعیت ژئومورفولوژیکی منطقه با رویکرد پدافند غیرعامل پرداخته شده و در مرحله سوم نیز به شناسایی مناطق مستعد ایجاد دیوار دفاعی پرداخته شده است. نتایج پژوهش نشان داده است که نوار مرزی استان کرمانشاه را از نظر توان دفاعی ژئومورفولوژیکی، به دو قسمت شمالی و جنوبی تقسیم قابل تقسیم است. منطقه شمالی منطبق بر مرز شهرستان‌های پاوه، جوانرود و قسمت‌هایی از ثلاث باباجانی می‌باشد. قسمت جنوبی نیز شامل شهرستان‌های سرپل­ذهاب­، قصرشیرین و قسمت‌های از شهرستان‌های گیلانغرب­، دالاهو و ثلاث باباجانی است. ژئوموروفولوژی خاص هر یک از این نواحی مرزی در ترکیب با عوامل انسانی باعث شده که مرز قسمت جنوبی به علت‌های مختلف آسیب‌پذیرتر از مرز شمالی باشد. در واقع، توپوگرافی هموار و وجود واحدهای ژئوموروفولوژیکی همچون دشت آبرفتی­، دشت فرسایشی و تپه ماهور کم ارتفاع سبب ایجاد مناطق مستعد نفوذ در نیمه جنوبی مرز استان کرمانشاه شده است. بر اساس نتایج حاصله، منطقه سومار-قصرشیرین، منطقه گیلانغرب_سرپل ذهاب، منطقه تازه آباد_ازگله و منطقه پاوه نوسود به ترتیب پتانسیل نفوذ بیش­تری دارند، بنابراین این مناطق دارای توان آسیب­پذیری بالایی در برابر تهاجمات دشمن هستند.

کلید واژه ها: ژئومورفولوژی، پدافند ﻏﻴﺮﻋﺎﻣﻞ، تصمیم¬گیری چند معیاره، نوار مرزی کرمانشاه

فایل پایان‌نامه