مکانیابی شهرک‌های صنعتی مبتنی بر سند آمایش استان آذربایجان شرقی در پهنه مرکزی با استفاده از روش AHP

واژه­های کلیدی:  مکان‌یابی، شهرک صنعتی،  سلسله مراتبی، آمایش سرزمین، تحلیل سلسله مراتبی (AHP)، استان آذربایجان شرقی

چکیده

یکی از مهم‌ترین راه‌های ایجاد کسب‌وکار، ایجاد شهرک‌های صنعتی و تجمیع صنایع کوچک در یک مجموعه یکپارچه می‌باشد که در سال‌های اخیر بسیار موردتوجه قرارگرفته است. شرایط کنونی ایران و مکان‌یابی شهرک‌ها و نواحی صنعتی در نقاط مختلف کشور به روش سنتی نشان می‌دهد که به مسئله سیاست‌های آمایش سرزمینی در مقیاس ملی و منطقه‌ای توجه کمتری شده است. بنابراین تحقیق حاضر باهدف تعیین معیارهای مهم تأثیرگذار در احداث شهرک‌های صنعتی با در نظر گرفتن درجه اهمیت هریک از این معیارها با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی جهت مکان‌یابی محل‌های مناسب احداث شهرک‌های صنعتی در پهنه مرکزی آمایش استان آذربایجان شرقی انجام شده است. منطقه موردمطالعه در این پژوهش پهنه مرکزی آمایش استان آذربایجان شرقی شامل استان‌های هریس، بستان‌آباد، تبریز، اسکو و آذرشهر هست. مساحت این شهرستان‌ها بالغ‌بر 19818 کیلومترمربع می‌باشند که  43 درصد از مساحت استان آذربایجان شرقی را دربر می‌گیرند. این پژوهش ازنظر هدف کاربردی و ازلحاظ روش‌شناسی توصیفی- تحلیلی است. در این پژوهش ابتدا به وزن دهی شاخص‌های موردنظر جهت احداث شهرک‌های صنعتی توسط نخبگان مربوطه اقدام  شده و سپس با استفاده از روش سلسله مراتبی نسبت به تهیه اوزان شاخص‌ها و درنهایت رتبه‌بندی آن‌ها با روش AHP اقدام شده است. نتایج پژژوهش حاکی از انطباق منطقی و در حد معقول تناسبهای نهایی یافته پژوهش با نقاط صنعتی آمده در سند آمایش استان می باشد. در پهنه مرکزی استان آذربایجان شرقی مناطق قابل تأملی (5/16 درصد از مساحت پهنه) مستعد احداث شهرک صنعتی می باشند. همچنین ایده آل ترین مناطق جهت استقرار فعالیت صنعتی در پهنه مرکزی استان در شهرستان های اسکو و تبریز می باشد.