بررسی چشم انداز¬های مورفولوژیک مناطق کارستی محدوده¬ی تمتمان نازلو¬چای ارومیه، با توجه به نقش تکتونیک در توسعه¬ی آن¬ها

چکیده:

منطقه­ی تمتمان ما بین طول جغرافیایی37^◦ 38^/00^//- 37^◦44^/00^//  شمالی و عرض جغرافیایی44^◦ 40^/30^// - 44^◦ 59^/ 30^// شرقی در شمال غربی ایران، تقریباً در 15 کیلومتری شمال غرب ارومیه قرار داد. در این منطقه نتایج حاصل از بررسی­های انجام شده نشان می­دهد که اقلیم منطقه نیمه خشک و سرد بوده و رژیم بارش آن مدیترانه­ای است. ژئومورفولوژی آن جوان و توپوگرافی آن رابطه­ی مستقیم با ساختارهای زمین­شناسی دارد یعنی اغلب چین­ها و شکستگی­ها ارتفاعات را می­سازند. سنگ­شناسی سازند همراه با عملکرد فرآیندهای تکتونیکی که منجر به انحلال و ایجاد درزه و شکاف در سنگ­ها شده است، شرایط لازم را جهت تشکیل اشکال نه چندان تکامل یافته کارستی فراهم کرده است. مهم­ترین اشکال کارستی منطقه عبارتند از کارن، پیناکل­ها، کانال­ها، سینک هولز­ها، پیت­ها، چشمه­های کارستی و غارها که در امتداد درزه و شکاف­ها و گسل­ها گسترش یافته­اند و بیانگر ارتباط بین این اشکال و ساختارهای تکتونیکی منطقه هستند.در این تحقیق به منظور پی بردن به ارتباط بین تکتونیک و کارست­زایی، اقدام به اندازه­گیری شیب و امتداد شکستگی­ها (درزه­ها و گسل­ها) در 7 ناحیه شده است. نتایج به دست آمده از بررسی­های صحرایی و مقایسه­ی آن­ها با اطلاعات موجود در اسناد سنجش از راه دور نشان می­دهد که جهت غالب درزه­ها در منطقه با جهت گسل­ها انطباق دارد. همچنین مشخص شده است که اشکال کارستی بیشتر در امتداد همین درزه­ها به وجود آمده است. از طرف دیگر قسمت اعظم دره ­ها با ساختارهای زمین­شناسی منطقه یعنی گسل­ها و چین­ها نیز همخوانی دارد. بنابراین تکتونیک نقش موثری در ایجاد اشکال کارستی و مخاطرات آن در منطقه داشته است. بر اساس نقشه­ی­ پهنه­بندی توسعه­ی کارست؛ از کل مساحت منطقه، 68/6 درصد در طبقه خیلی کم توسعه یافته، 64/15 درصد در طبقه کمتر توسعه یافته، 50/42 درصد در طبقه توسعه یافته نرمال و 18/35 درصد در طبقه توسعه یافته قرار گرفته است. نتایج نشانگر آن است که در منطقه تمتمان، فاکتور سنگ­شناسی و تکتونیک منطقه بیشترین وزن و مهم­ترین فاکتور کنترل کننده­ی پتانسیل توسعه کارست و فاکتور کاربری اراضی کمترین تأثیر در کارست­زایی را بر عهده دارد و بر اساس نقشه­ی پهنه­بندی مخاطرات ریزش سنگ تولید شده، 77/3 درصد از کل منطقه را در محدوده­ی خطر بالا قرار دارد.

کلیدواژه‌ها: اشکال کارستی، ساختارهای تکتونیکی ، پهنه­بندی مخاطرات، غار تمتمان، نازلو چای ارومیه

کلید واژه ها: کارست،غار تمتمان،نازلوچای

فایل پایان‌نامه