اثر پیوند و استفاده از پایه وحشی گوجه فرنگی روی عملکرد و برخی خصوصیات میوه گوجه فرنگی تحت تنش شوری

چکیده:

پیوند روشی رایج برای ازدیاد درختان میوه از زمانهای دیرین بوده است. در مورد سبزیها، پیوند به منظور ایجاد سبزیهای میوه ای متحمل در برابر شرایط نامساعد خاکی و محیطی و افزایش رشد و عملکرد و کیفیت میوه در اوایل قرن حاضر به کار رفته و تکنیک نوینی را برای تولید سبزیهای میوه ای به وجود آورده است. تولید محصول گوجه فرنگی در نواحی نیمه خشک جهان متمرکز گردیده که شوری آب و خاک در این نواحی امری عادی است. در صورت وجود پایه های مقاوم به شوری استفاده از فن پیوند می تواند به عنوان یک رویکرد برای افزایش مقاومت ارقام گوجه فرنگی به شوری و گسترش سطح کشت مطرح باشد. گونه های زراعی و بیشتر ارقام تجاری این گیاه حساسیت متوسطی به تنش شوری نشان می دهند، اما برخی از نمونه های گونه های وحشی مقاومت خوبی به شوری نشان داده اند. به منظور بررسی تاثیر پیوند و استفاده از پایه گونه وحشی بر تحمل به شوری، آزمایشی در سال 1395-1396 در گلخانه هیدروپونیک گروه علوم باغبانی دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز صورت گرفت. در این  آزمایش گوجه فرنگی زراعی رقم مانی میکر به عنوان یک رقم حساس به شوری (پیوندک) روی دو نمونه از گونه وحشی pimpinellifolium (پایه) و به همراه خود رقم تجاری مانی میکر (خودپیوندی) پیوند زده شد. این آزمایش بصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سطوح مختلفی از شوری شامل محلول هوگلند( EC 0/2 دسی زیمنس بر متر) بعنوان شاهد، محلول هوگلند  با 40 میلی مولار NaCl  ( EC 2/4 دسی زیمنس بر متر)، محلول هوگلند با 80 میلی مولار  NaCl ( EC 1/8 دسی زیمنس بر متر) به مدت حدود 40 تا 60 روز و در 4 تکرار انجام گرفت. صفات مرتبط با رشد رویشی گوجه فرنگی، عملکرد و خصوصیات فیزیولوژیک (شاخص کلروفیل، غلظت عناصری مانند نیتروژن برگ، فسفر برگ، پتاسیم برگ، کلسیم برگ و سدیم برگ) و صفات کیفی میوه گوجه فرنگی(مواد جامد محلول کل (TSS)،  اسیدیته قابل تیتراسیون، ویتامین ث، pH میوه، EC میوه، طول و قطر میوه) مورد برری قرار گرفت. نتایج نشان داد بیشترین میزان عملکرد در شوری 1/8 دسی زیمنس بر متر، در ترکیب های تیماری پیوند بر گونه های وحشی pimpinellifolium مشاهده شد. همچنین نتایج نشان داد که صفات رویشی و فیزیولوژیکی و کیفی گوجه فرنگی تحت تاثیر پایه های پیوندی و شوری قرار گرفت. به طوری که بیشترین میزان کلروفیل برگ در سطوح شوری بالا، در ترکیبات پیوندی بر پایه های وحشی مشاهده شد. نتایج بیانگر آن است که استفاده از پایه های پیوندی گونه pimpinellifolium نسبت به خود رقم مانی میکر در شرایط شوری نتایج بهتری را نشان داد.