برنامه درسی

ندارد

- بحث گروهی

- ارایه کنفرانس

- میان ترم

- پایان ترم

- تدریس استاد

- طرح پرسش

- بحث گروهی

- ارایه گروه ها

16 جلسه 2 ساعته شامل

جلسه اول. تعریف مردم‌‌شناسی و جایگاه آن در جامعه‌‌شناسی (مکتب شیکاگو)

جلسه دوم. سیر تاریخی مردم‌‌شناسی: سوابق استعماری، مردم‌‌شناسی پشت میزنشین، کار میدانی

جلسه سوم. تعریف فرهنگ و عناصر کلیدی آن

جلسه چهارم. خرده‌‌فرهنگ‌‌ها: انواع و ویژگی‌‌های آنها

جلسه پنجم. نسبت هویت ملی و خرده‌‌فرهنگ‌‌های محلی در ایران

جلسه ششم. فرهنگ مادی و معنوی مردمان عشایری در ایران با تکیه بر مطالعات مردم‌شناسان (شاهسون‌ها، بلوچ‌ها، لرها)

جلسه هفتم. شیوه زیست مردمان عشایری در ایران با تکیه بر مطالعات مردم‌شناسان (قشقایی‌ها، ترکمن‌ها)

جلسه هشتم. شیوه زیست اجتماعات روستایی در ایران (با تأکید بر سنت‌‌های همیاری و تعاون)

جلسه نهم. میان ترم، آزمون تشریحی

جلسه دهم. شیوه زیست اجتماعات محلی مهاجر از عشایر و روستاها به شهرها

جلسه یازدهم. زیبایی‌‌شناسی بومی در هنرهای سنتی (صنایع دستی و فرش)

جلسه دوازدهم. آیین‌‌های سنتی درمانی (مناسک زار در جنوب ایران)

جلسه سیزدهم. آیین‌‌های عزاداری مذهبی (مناسک ماه محرم با تأکید بر نذری‌‌ها)

جلسه چهاردهم. کارکردهای اجتماعی و معانی نمادین در آیین‌‌های ملی (نوروز)

جلسه پانزدهم. بررسی آثار و رویکردهای نسل متأخر مردم‌‌نگاران ایرانی

جلسه شانزدهم. سنت‌‌های ادبی و دانشگاهی در شکل‌‌گیری مردم‌‌شناسی ایرانی

جلسه هفدهم. آزمون پایان ترم، تشریحی

- رحمانی، جبار و دیگران. 1400. مردم نگاری ایرانی، تهران: موسسه مطالعات اجتماعی و فرهنگی.

- ایزدی جیران، اصغر. 1400. حس کردن فرهنگ: پژوهش های مردم نگارانه در ایران، تهران: اگر

- حسن زاده، علیرضا. 1387. مردم شناسی ایران: چالش ها و پرسش ها، سازمان میراث فرهنگی.

- شریعت زاده، سید علی. 1379. مجموعه مقالات مردم‌شناسی ایران، نشر پازینه.

- فیلد، هنری. 1343. مردم‌شناسی ایران، ترجمه عبداله فریار، انتشارات ابن سینا.

- صفی‌نژاد، جواد. 1345. طالب‌آباد، تهران: موسسه مطالعات و تحقیقات اجتماعی.

- سالاری، مهشید. 1389. مردم‌شناسی ایران: آداب و رسوم، فرهنگ و هنر.

Nadjmabadi, Shahnaz. ed. 2010. Conceptualizing Iranian Anthropology: Past and Present Perspectives, Berghahn.

▪ تعریف مردم شناسی و تفاوت آن با انسان شناسی
▪ جایگاه مردم شناسی در مطالعات جامعه شناسی
▪ سیر تاریخی مردم شناسی
▪ تعریف خرده فرهنگ، عناصر و ویژگیهای فرهنگی
▪ هویت ملی و خرده فرهنگهای محلی

عناصر فرهنگ های محلی:
▪ پوشاک محلی
▪ صنایع دستی
▪ موسیقی محلی
▪ آیینهای سنتی درمانی (تکنیک های درمانگران محلی)
▪ آیینهای سنتی عزاداری و شادی
▪ عناصر فرهنگی هویت ملی به مثابه میراث ملی (نوروز، فرش، آشپزی، موسیقی محلی، بازیهای محلی)
▪ تعاونیهای سنتی در ایران
▪ معماری سنتی در ایران (مسکن های سنتی، بادگیر، قنات، کبوتر خانه)

آشنایی دانشجویان با روند کلی کلاس

-

ندارد

- بحث گروهی

- ارایه کنفرانس

- میان ترم

- پایان ترم

- تدریس استاد

- طرح پرسش

- بحث گروهی

- ارایه گروه ها

جلسه اول. تعریف، قلمرو و اهمیت تاریخ محلی

جلسه دوم. روایت تاریخ محلی به موازات موضوعات تاریخی

جلسه سوم. انواع منابع پژوهش در تاریخ محلی (انواع زندگی نامه ها؛ تاریخ های عمومی و دودمانی؛ متون جغرافیایی؛ متون ادبی نظم و نثر)

جلسه چهارم. انواع منابع پژوهش در تاریخ محلی (اسناد محلی؛ منابع مادی؛ سفرنامه ها و خاطرات؛ یافته های باستان شناختی)

جلسه پنجم. مسائل، موضوعات و مفاهیم اصلی در تاریخ محلی

جلسه ششم. ساختار و سبک های اصلی در تاریخ نگاری محلی

جلسه هفتم. روش و رویکردهای اصلی در تاریخ محلی

جلسه هشتم. نسبت تاریخ محلی با تاریخ ملی، جغرافیای تاریخی، تاریخ شهر و قوم نگاری

جلسه نهم. میان ترم، آزمون تشریحی

جلسه دهم. جغرافیای تاریخ نگاری محلی ایران تا دوره معاصر (ایالت، ولایت، شهر و روستا، ایل، محله، خانواده)

جلسه یازدهم. تحولات تاریخ نگاری، تمایز و تشابه تاریخ محلی پیشامدرن و تاریخ نگاری محلی جدید

جلسه دوازدهم. تاریخ اجتماعی و تاریخ محلی

جلسه سیزدهم. بررسی ادوار تاریخ نگاری محلی در ایران: ایران باستان؛ ایران دوره میانه؛ ایران معاصر

جلسه چهاردهم. موضوعات و تنوع آن در تاریخ محلی (ولادت و مرگ، زندگی روزمره، آموزش، حرف و اصناف)

جلسه پانزدهم. موضوعات و تنوع آن در تاریخ محلی (تغییرات معماری محلات، نهادهای گوناگون، فرهنگ عامه)

جلسه شانزدهم. موضوعات و تنوع آن در تاریخ محلی (بهداشت، غذا و پوشاک، قوانین و سیاست و سیاست مداران محلی)

جلسه هفدهم. آزمون پایان ترم، تشریحی

- آژند، یعقوب . 1380. سیری در تاریخ نگاری محلی در ایران، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، خرداد-تیر، شماره .44-45

- بیکر، الن، اچ و. 1392. جغرافیا و تاریخ (پیوند مرزها) ترجمه مرتضی گودرزی، تهران، پژوهشکده تاریخ اسلام.
- خیراندیش، عبدالرسول. 1380. تاریخ شهری و موقعیت تاریخ های محلی در تاریخ نگاری ایرانی، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، خرداد-تیر، شماره .44-45
- خیراندیش، عبدالرسول. 1380. صورت شناسی تاریخ های محلی، کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، مرداد-شهریور، شماره .47-446
- قنوات، عبدالرحیم. 1393تاریخ نگاری محلی در دوره اسلامی (تا سده هفتم،) تهران، سمت.

- زینلی، بهمن. 1398. تاریخ نگاری محلی ایران در دوره اسلامی: از سقوط عباسیان تا پایان صفویان (1135-656ق) قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

- شهیدیپاک، محمدرضا. 1400. تاریخ اجتماعی قم، تاریخ محلی قم، جغرافیای تاریخی قم از اسلام تا سقوط آلبویه؛ قم: سرای کتاب.
- صالحی، نصرالله. 1380. کتابشناسی توصیفی تاریخ های محلی (منابع و متون،) کتاب ماه تاریخ و جغرافیا، خرداد-تیر، شماره .44-45
- کامن، کارول. 1401. در باب تاریخ محلی؛ مترجمان مرتضی نورائی، زهره رضائی؛ تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
- گوردوم ایست، دابلیو. 1392. تاریخ در بستر جغرافیا، ترجمه حسین حاتمی نژاد، حمیدرضا پیغمبر، تهران: پژوهشکده تاریخ اسلام.
- یوسفی فر، شهرام. 1390. جستارهایی در مناسبات شهر و شهرنشینی دوره سلجوقیان؛ تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.
- مجله علمی- پژوهشی مطالعات تاریخ محلی، دانشگاه پیام نور (مقالات گوناگون)

•  تعریف، قلمرو و اهمیت تاریخ محلی (اهمیت تاریخ محلی در برنامة توسعه ملی و منطقه ای؛ حفظ میراث محلی در کنار میراث ملی؛ روایت تاریخ محلی به موازات موضوعات تاریخی)
• انواع منابع پژوهش در تاریخ محلی (انواع زندگی نامه ها؛ تاریخ های عمومی و دودمانی؛ متون جغرافیایی؛ متون ادبی (نظم و نثر)؛ اسناد محلی؛ منابع مادی؛ سفرنامه ها و خاطرات؛ یافته های باستان شناختی و ... )
• مسائل، موضوعات و مفاهیم اصلی در تاریخ محلی
• ساختار و سبک های اصلی در تاریخ نگاری محلی
• روش و رویکردهای اصلی در تاریخ محلی
• نسبت تاریخ محلی با تاریخ ملی، جغرافیای تاریخی، تاریخ شهر و قوم نگاری
• جغرافیای تاریخ نگاری محلی ایران تا دوره معاصر (ایالت، ولایت، شهر و روستا، ایل، محله، خانواده)
• تحولات تاریخ نگاری، تمایز و تشابه تاریخ محلی پیشامدرن و تاریخ نگاری محلی جدید
• تاریخ اجتماعی و تاریخ محلی
• بررسی ادوار تاریخ نگاری محلی در ایران: ایران باستان؛ ایران دوره میانه؛ ایران معاصر
• موضوع شناسی و تنوع آن در تاریخ محلی (ولادت و مرگ، زندگی روزمره، آموزش، حرف و اصناف، تغییرات معماری
محلات، نهادهای گوناگون، فرهنگ عامه، بهداشت، غذا و پوشاک، قوانین و سیاست و سیاست مداران محلی و ... )

آشنایی دانشجویان با روند کلی کلاس

-

ندارد

- بحث گروهی

- ارایه کنفرانس

- میان ترم

- پایان ترم

- تدریس استاد

- طرح پرسش

- بحث گروهی

- ارایه گروه ها

جلسه اول. تقسیم کار رشته‌‌ای بین جامعه‌‌شناسی و  مردم‌‌شناسی

جلسه دوم. سیر تاریخی مردم‌‌شناسی: از پشت میزنشینی تا مشاهده مشارکت‌آمیز

جلسه سوم. مفاهیم محوری 1: فرهنگ در مردم‌‌شناسی امریکایی: الگوهای فرهنگ

جلسه چهارم. مفاهیم محوری 2: جامعه در مردم‌‌شناسی بریتانیا

جلسه پنجم. عناصر اصلی فرهنگ 1: ارزش‌‌ها، باورها، نمادها

جلسه ششم. عناصر اصلی فرهنگ 2: مناسک، نقشه‌‌های ذهنی از واقعیت

جلسه هفتم. نظریه‌‌های فرهنگ: تایلور، بوآس، مالینوفسکی

جلسه هشتم. شکل فرهنگ (رویکردهای یکپارچگی در برابر پاره پاره) و جای فرهنگ (رویکردهای کمانی در برابر ذهنی)

جلسه نهم. آزمون میان ترم

جلسه دهم. نظریه‌‌های جامعه 1: عضویت در گروه، نهادها

جلسه یازدهم. نظریه‌‌های جامعه 2: جوامع سنتی و مدرن

جلسه دوازدهم. روابط خویشی و روابط خونی

جلسه سیزدهم. کاست، طبقه، قبیله، ملت

جلسه چهاردهم. نظام‌‌های معیشت و اقتصاد: تولید، توزیع، مصرف، پول

جلسه پانزدهم. تجربه دینی: کارکردهای اجتماعی و نظام‌‌های ذهنی

جلسه شانزدهم. فرهنگ و تصور از خود

جلسه هفدهم. آزمون پایان ترم

• اریکسن، توماس و فین نیلسن. 1387. تاریخ انسان‌شناسی از آغاز تا امروز، ترجمه علی بلوکباشی، تهران: گل‌آذین.
• ماناگن، جان و پیتر جاست. 1388. انسان‌شناسی اجتماعی و فرهنگی، ترجمه احمدرضا تقاء، تهران: ماهی.
• سالزمن، فیلیپ. 1387. فهم فرهنگ: مقدمه‌ای بر نظریه انسان‌شناختی، ترجمه محمدامین کنعانی، تهران: افکار.
• Barrett, Stanley. 2009. Anthropology: A Student's Guide to Theory and Method, Toronto: University of Toronto Press.
• Miller, Barbara. 2017. Cultural Anthropology in a Globalizing World, 8^th edition, Boston: Pearson.
• Pelto, P. J & Pelto, G. H. 1978. Anthropological Research: The Structure of Inquiry. Cambridge University Press, New York.
• Rubben, Ton & Jeffery Sluka. 2012. Ethnographic Fieldwork: An Anthropological Reader. MA: Blackwell.

تقسیم کار رشته‌‌ای بین جامعه‌‌شناسی و  مردم‌‌شناسی

سیر تاریخی مردم‌‌شناسی: از پشت میزنشینی تا مشاهده مشارکت‌آمیز

مفاهیم محوری: فرهنگ در مردم‌‌شناسی امریکایی: الگوهای فرهنگ؛ جامعه در مردم‌‌شناسی بریتانیا

عناصر اصلی فرهنگ: ارزش‌‌ها، باورها، نمادها، مناسک، نقشه‌‌های ذهنی از واقعیت

نظریه‌‌های فرهنگ: تایلور، بوآس، مالینوفسکی

شکل فرهنگ و جای فرهنگ

نظریه‌‌های جامعه: عضویت در گروه، نهادها، جوامع سنتی و مدرن

روابط خویشی و روابط خونی

کاست، طبقه، قبیله، ملت

نظام‌‌های معیشت و اقتصاد: تولید، توزیع، مصرف، پول

تجربه دینی: کارکردهای اجتماعی و نظام‌‌های ذهنی

فرهنگ و تصور از خود

آشنایی دانشجویان با فرایند و روند کلی درس

-

ندارد

- بحث گروهی

- ارایه کنفرانس

- میان ترم

- پایان ترم

روش تدریس نوین:

- تدریس استاد

- طرح پرسش

- بحث گروهی

- ارایه گروه ها

جلسه اول. سیر تاریخی جامعه­شناسی پزشکی و سلامت

جلسه دوم. نقد گفتمان زیست­پزشکی و ظهور علوم اجتماعی سلامت

جلسه سوم. تعریف سلامتی، مریضی و بیماری؛ ابعاد سلامت (جسمی، روانی، اجتماعی، معنوی، محیطی)

جلسه چهارم. دوگانه پزشکی شدن و پزشکی زدایی

جلسه پنجم. مکاتب نظری در جامعه­شناسی پزشکی

جلسه ششم. کارکردگرایی و نظام پزشکی؛ رویکرد اکولوژی پزشکی

جلسه هفتم. باورها، معناها و سلامت؛ رویکرد تفسیرگرایی

جلسه هشتم. نیروهای اقتصادی و سیاسی و سلامت؛ رویکرد انتقادی

جلسه نهم. میان ترم

جلسه دهم. بیماری­های استیگماتایزکننده

جلسه یازدهم. نابرابری در سلامت

جلسه دوازدهم. روایت بیماری

جلسه سیزدهم. درمان­های بومی و فرهنگ­های محلی

جلسه چهاردهم. مردم­نگاری مراکز مراقب از بیماران روانی (ژاپن و امریکا)

جلسه پانزدهم. سلامتی و ناهنجارسازی؛ رویکرد میشل فوکو

جلسه شانزدهم. کنترل سلامت و رفتارهای بهداشتی

جلسه هفدهم. آزمون پایان ترم

• اسکمبلر گراهام و پل هیگز. 1398. مدرنیته، پزشکی وسلامت؛ ترجمه مهسا علاء، تهران: فرهامه.
• ویلکینسون، ریچارد؛ کیت پیکت. 1393. جامعه شناسی سلامت، ثروت وعدالت، ترجمه شیرین احمدنیا و ابوالقاسم پوررضا، تهران: سمت.
•  مسعودنیا ابراهیم. 1394.  جامعه شناسی پزشکی، تهران: انتشارات دانشگاه تهران.
• علیزاده اقدم، محمدباقر؛ و همکاران. 1401. جامعه­شناسی سلامت، تبریز: انتشارات دانشگاه تبریز.

• جامعه خطر، مخاطره و نهاد پزشکی
• نقش نهاد پزشکی درتنظیم و نظارت اجتماعی
• نسبت میان جنبش محیط زیست و نهادپزشکی
• نسبت بین جامعه مصرفی و پزشکی
• نسبت میان وجوه مختلف عدالت و نهاد پزشکی
• بیماری های واگیردار جمعی و عملکرد نهاد پزشکی

آشنایی دانشجویان با روند کلی درس

-

ندارد

- بحث انفرادی

- ارایه مقاله کلاسی

- تدریس استاد

- ارایه کنفرانس دانشجویان

جلسه اول. تخیل جامعه‌‌شناختی؛ سی رایت میلز

جلسه دوم. انواع جامعه‌‌شناسی بر اساس تقسیم‌‌بندی مایکل بوراووی

جلسه سوم. بررسی و نقد آثار یورگن هابرماس 1: کتاب دگرگونی‌‌های ساختاری در حوزه عمومی

جلسه چهارم. بررسی و نقد آثار یورگن هابرماس 2: کتاب نظریه کنش ارتباطی

جلسه پنجم. بررسی و نقد آثار آنتونی گیدنز 1: کتاب پیامدهای مدرنیت

جلسه ششم. بررسی و نقد آثار آنتونی گیدنز 2: کتاب ساخت جامعه

جلسه هفتم. بررسی و نقد آثار زیگمونت باومن: کتاب عشق سیال

جلسه هشتم. بررسی و نقد آثار اولریش بک: کتاب جامعه در مخاطره جهانی

جلسه نهم. بررسی و نقد آثار پیر بوردیو 1: کتاب طرح نظریه کنش

جلسه دهم. بررسی و نقد آثار پیر بوردیو 2: کتاب تمایز

جلسه یازدهم. بررسی و نقد آثار پیر بوردیو 3: کتاب انسان دانشگاهی

جلسه دوازدهم. بررسی و نقد آثار میشل فوکو 1: کتاب تاریخ جنون و تولد پزشکی بالینی

جلسه سیزدهم. بررسی و نقد آثار میشل فوکو 2: کتاب مراقبت و تنبیه: تولد زندان

جلسه چهاردهم. بررسی و نقد آثار میشل فوکو 3: اخلاق

جلسه پانزدهم. بررسی و نقد آثار میشل فوکو 4: تکنیک‌‌های مراقبت از خود

جلسه شانزدهم. ارایه مقالات کلاسی

جلسه هفدهم. ارایه مقالات کلاسی

• هابرماس، یورگن. 1392. دگرگونی ساختاری در حوزه عمومی، ترجمه جمال محمدی.
• هابرماس، یورگن. 1384. نظریه کنش ارتباطی، ترجمه کمال پولادپور، تهران: مرکز.
• گیدنز، آنتونی. 1378. پیامدهای مدرنیت، ترجمه محسن ثلاثی، تهران: مرکز.
• گیدنز، آنتونی. ساخت جامعه،
• باومن، زیگمونت. 1384. عشق سیال: در باب ناپایداری پیوندهای انسانی، ترجمه عرفان ثابتی، تهران: ققنوس.
• بک، اولریش. 1388. جامعه در مخاطره جهانی، ترجمه محمدرضا مهدی‌‌زاد، تهران: کویر.
• بوردیو، پیر. 1390. تمایز: نقد اجتماعی قضاوت‌‌های ذوقی، ترجمه حسن چاوشیان، تهران: ثالث.
• گرنفل، مایکل. 1388. مفاهیم کلیدی پیر بوردیو، ترجمه محمدمهدی لبیبی، تهران: افکار.
• بون ویتز، پاتریس. 1390. درس‌‌هایی از جامعه‌‌شناسی پیر بوردیو، ترجمه جهانگیر جهانگیری و حسن پورسفیر، تهران: آگه.
• فوکو، میشل. 1378. مراقبت و تنبیه: تولد زندان، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
• فوکو، میشل. 1389. تئاتر فلسفه، ترجمه نیکو سرخوش و افشین جهاندیده، تهران: نی.
• فوکو، میشل. 1394. تاریخ جنون، ترجمه فاطمه ولیانی، تهران: هرمس.

آشنایی با نظریه‌‌های معاصر جامعه‌‌شناسی

تحلیل ساختار و عناصر کلیدی نظریه‌‌های نظریه‌‌پردازان معاصر جامعه‌‌شناسی

نقد نظریه‌‌های معاصر جامعه‌‌شناسی بر اساس رویکردهای ساختاری، فرهنگی، و خلاقیت

آشنایی دانشجویان با روند کلی درس

-