برنامه درسی

زمین شناسی ذخایر معدنی

آزمون تشریحی در پایان ترم

توضیح با استفاده از فایل کتب منبع، پاورپوینت

16 جلسه 1/5 ساعته نظری با استفاده از کتب ذکر شده در بخش منابع

1- Dill, H.G., 2010. The "Chessboard" Classification Scheme of Mineral Deposits: Mineralogy and Geology from Aluminum to Zirconium. Earth-Science Reviews, Elsevier Publishing.

2- Voncken, J.H.L, 2016. The Rare Earth Elements: An Introduction. Springer.

3- Ghorbani, M., 2002. The History of Economic Geology of Iran. GSI Publishing.

جلسه اول: معرفی عناصر کمیاب خاکی، ساختار اتمی، ویژگیهای شیمیایی

جلسه دوم: کانیهای کانسنگی و ذخایر عمده خاکهای کمیاب

جلسه سوم: ویژگیهای فیزیکی و ژئوشیمیایی عناصر کمیاب خاکی

جلسه چهارم: فراوری مواد معدنی و متالورژی استخراجی عناصر کمیاب خاکی

جلسه پنجم: کاربردهای عناصر نادر خاکی

جلسه ششم: زمین شیمی و ذخایر عناصر کمیاب قلیایی (لیتیم، سزیم، روبیدیم)

جلسه هفتم: زمین شیمی و ذخایر عناصر کمیاب سبک (بریلیم)

جلسه هشتم و نهم: زمین شیمی و ذخایر عناصر کمیاب با نقطه ذوب بالا (نیوبیوم، تانتالیم،زیرکنیوم،  هافنیم)

جلسه دهم، یازدهم و دوازدهم: زمین شیمی و ذخایر عناصر گوگرد دوست (ژرمانیم، گالیم، رنیم، تالیم، کادمیم، ایندیم، سلنیم و تلوریم)

جلسه سیزدهم: پگماتیتها و تمرکز فلزا خاص و کمیاب خاکی

جلسه چهاردهم و پانزدهم: پی جویی و شاخصهای اکتشافی ذخایر کمیاب خاکی و فلزات خاص

جلسه شانزدهم: معرفی کمربندهای فلززایی عناصر کمیاب خاکی و فلزات خاص در جهان و ایران

آشنایی با ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی عناصر فرعی (کمیاب خاکی و فلزات خاص) تشکیل دهنده سنگها، نحوه پراکنش، ذخایر اقتصادی و رفتار آنها در سامانه های آذرین، دگرگونی و رسوبی.

ذخایر آذرین و دگرگونی، ذخایر رسوبی

آزمون تشریحی در پایان ترم

توضیح با استفاده از فایل کتاب منبع، پاورپوینت

16 جلسه 1/5 ساعته کلاس نظری، کتب مورد اشاره در بخش منابع

1- Craig, J., Vaughan, D., Skinner, B., Kendall, C., 2002. Resources of the Earth: Origin, Use and Environmental Impact. Prentice Hall.

2- مر، ف.، راست منش، ف. (مترجم)، 1388. منابع زمین، منشاء، کاربرد و اثرات زیست محیطی. مرکز نشر دانشگاهی.

3- مر، ف.، هرمزی، ا.، یعقوب پور، ع.، 1380. منابع معدنی از دیدگاه اقتصادی و زیست محیطی. انتشارات ویژه نشر

جلسه اول: رده بندی مناطع معدنی

جلسه دوم: زمین ساخت صفحه ای و و منشاء منابع

جلسه سوم: تاریخچه و تاثیرات زیست محیطی کاربرد و بهره برداری از منابع

جلسه چهارم: اثرات زیست محیطی اکتشاف و فراوری مواد معدنی

جلسه پنجم و ششم: سوختهای فسیلی و اثرات ناشی از معدنکاری آنها

جلسه هفتم و هشتم: فلزات فراوان

جلسه نهم و دهم: فلزات کمیاب از نظر زمین شیمیایی

جلسه یازدهم: انرژی هسته ای و محیط زیست

جلسه دوازدهم: منابع دیگر انرژی

جلسه سیزدهم: کودهای شیمیایی و کانیهای شیمیایی

جلسه چهاردهم: مواد ساختمانی و کانیهای صنعتی دیگر

جلسه پانزدهم: منابع آب و خاک

جلسه شانزدهم: منابع آینده

آشنایی با انواع منابع معدنی، اصول زمین شیمی زیست محیطی، چرخه های زمین شیمیایی، اثرات زیست محیطی ناشی از معدن کاری، فراوری و ذوب فلزات

زبان انگلیسی عمومی

کوئیز در طول ترم، آزمون تشریحی در پایان ترم

توضیح با استفاده از فایل کتب منبع- پاورپوینت

16 جلسه 1/5 ساعته کلاس حضوری، کتب مورد اشاره در بخش منابع

1- نجف زاده، ع.، ارزانی، ن. 1398. زبان تخصصی رشته زمین شناسی، انتشارات دانشگاه پیام نور.

2- آقا ابراهیمی سامانی، ب.، میرجلیلی، ک.، روشنی، م. 1382. انگلیسی برای دانشجویان زمین شناسی، انتشارات سمت.

3- Markner-Jager , B., 2008, Technical English for Geosciences- A Text Work Book,Springer.

4- Skinner, B., Porter, S., and Park, J., 2004, An Introduction to physical geology, , John Wiley & Son.

جلسه اول: The Science of Geology

جلسه دوم: The Rock Cycle

جلسه سوم: Historical Geology

جلسه چهارم: Hydrogeology and Hydrological Cycle

جلسه پنجم و ششم: Mineralogy

جلسه ششم: Igneous Rocks

جلسه هفتم: Sedimentary Rocks and Structures

جلسه هشتم:  Metamorphism and Metamorphic Rocks

جلسه نهم: Weathering, Erosion and Soil

جلسه دهم: Plate Tectonics

جلسه یازدهم: Economic Geology

جلسه دوازدهم: Structural Geology

جلسه سیزدهم: Geochemistry

جلسه چهاردهم: Petroleum Geology

جلسه پانزدهم: Geophysics

جلسه شانزدهم: Exploration and Mining

1- آشنایی با مباحث مهم زمین شناسی به زبان انگلیسی به منظور استفاده از منابع اصلی دروس زمین شناسی.

2- ترجمه و درک متون تخصصی زمین شناسی

3- نگارش متون تخصصی به زبان انگلیسی

ذخایر آذرین و دگرگونی

آزمون تشریحی در میان ترم و پایان ترم

توضیح با استفاده از فایل کتب منبع، پاورپوینت

16 جلسه 1/5 ساعت نظری، با استفاده از کتب ذکر شده در بخش منابع

1- Groat, L.A., 2007. The Geology of Gemstones. Mineralogical Association of Canada.

2- قربانی، م.و 1382. سنگها و کانیهای گرانبها (گوهرها) و جایگاه آنها در ایران. انتشارات آرین زمین.

3- حاج علیلو، ب.، 1401. گوهرشناسی. انتشارات دانشگاه پیام نور.

4- سجادی آل هاشم، س.ف.، امام جمعه، ا.، (مترجم) 1393. الماس در طبیعت: راهنمای شناسایی الماسهای خام. انتشارات سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور.

جلسه اول: تعریف و ویژگیهای معیاری گوهرها

جلسه دوم: ویژگیهای فیزیکی گوهرها و نحوه اندازه گیری آنها

جلسه سوم و چهارم: فیزیک نور و ویژگیهای نوری گوهرها

جلسه پنجم: رنگ، تغییر رنگ و بازی رنگ گوهرها

جلسه ششم و هفتم: ابزارهای شناسایی گوهرها بر اساس ویژگیهای نوری

جلسه هشتم: منشاء و خاستگاه گوهرها

جلسه نهم: خاستگاه و ریخت شناسی الماسها

جلسه دهم: رنگهای الماسها و علل ایجاد آنها، توزیع جهانی و کشورهای تولید کننده الماس

جلسه یازدهم: انواع یاقوت، تورمالین، توپاز

جلسه دوازدهم: کوارتز و انواع رنگی آن، عقیق، لاجورد

جلسه سیزدهم: انواع بریل و زمرد، زیرکن

جلسه چهاردهم: انواع اسپینل (لعل)، یشم، فیروزه

جلسه پانزدهم: انواع گارنت، زبرجد

جلسه شانزدهم: منابع گوهری ایران و استان

آشنایی با انواع گوهرسنگها، ابزارها و روشهای شناسایی گوهرسنگها، شرایط تشکیل انواع گوهرسنگها، توزیع منابع گوهر سنگی در ایران و جهان

آلودگی منابع آب، آلودگی منابع خاک، خطرهای زمین شناختی

 آزمون تشریحی میان ترم و پایان ترم

توضیح با استفاده از فایل کتب منبع، پاورپوینت

16 جلسه کلاس 1/5 ساعته نظری، با استفاده از کتب ذکر شده در بخش منابع

1- Brady, J., 2005. Environmental Management in Organizations: the IEMA Handbook. Earthscan Publications.

2- Barrow, C.J., 1999. Environmental Management: Principles and Practice. Routledge Pubcliations.

3- Chiras, D.D., 1994. Environmental SCiences. The Benjamin/Cummings Publishing Company.

جلسه اول: علم محیط زیست: آشنایی با چالشهای پایداری

جلسه دوم: اکوسیستمها چگونه کار می کنند؟

جلسه سوم: اصول اکولوژی: ساز و کارهای پایداری

جلسه چهارم: اکولوژی انسانی

جلسه پنجم: جمعیت: اندازه گیری رشد و تاثیر آن

جلسه ششم: کنترل جمعیت

جلسه هفتم: حفظ تنوع بیولوژیکی

جلسه هشتم: منابع آب

جلسه نهم: منابع انرژی تجدیدناپذیر

جلسه دهم: بنیانهای راهبردی انرژی پایدار

جلسه یازدهم: زمین و منابع معدنی

جلسه دوازدهم: آلودگی: اصول و واقعیتهای مواد سمی

جلسه سیزدهم: آلودگی هوا

جلسه چهاردهم: آفت کشها

جلسه پانزدهم: زباله های جامد و خطرناک

جلسه شانزدهم: اخلاق زیست محیطی و توسعه اقتصادی پایدار

آشنایی با شاخصها و عوامل موثر در مدیریت و توسعه محیط زیست پایدار

ندارد

آزمون کتبی

توضیح با استفاده از فایل کتب منبع- پاورپوینت

16 جلسه 1/5 ساعته کلاس حضوری، کتب مورد اشاره در بخش منابع

Eby, N., 2004. principles of environmental geochemistry, Thompson pub.

جلسه اول: اصوا پایه: تعریف و قلمرو زمین شیمی زیست محیطی، اتم بور، پیوند شیمیایی، اندازه گیری غلظت

جلسه دوم: انواع واکنشهای شیمیایی، مدلهای جعبه ای و چرخه های زمین شیمیایی

جلسه سوم: ترمودینامیک تعادلی و سینتیک: قوانین ترمودینامیک، ترمودینامیک تعادلی، اصل لوشاتلیه، محاسبه ضرایب فعالیت، کمپلکسهای آبگین

جلسه چهارم: تعادلهای اسید و باز: تعاریف، هیدروکسیدهای آمفوتر، اسیدینگی و قلیایینگی، بافرها واکنشهای آب - کانی

جلسه پنجم: واکنشهای اکسایش و احیا: نمودارهای اکسایش و احیا، نقش میکروارگانیسمها در واکنشها، فرایندهای اکسایش و احیا در سامانه های طبیعی

جلسه ششم: شیمی کربن: ساختار پایه و نامگذاری ترکیبات آلی، انواع هیدروکربن

جلسه هفتم: شیمی کربن: گروههای عاملی، ترکیبات کربن در محیط زیست، ترکیبات هومیک، مواد آلی دریا و خاک

جلسه هشتم:  سوختهای فسیلی، درونداد اسنانزاد کربن در محیط

جلسه نهم: ایزوتوپها: ایزوتوپهای پرتوزا، ردیابی ایزوتوپی، کاربرد ایزوتوپهای پایدار در مطالعات زیست محیطی، دیرینه دماسنجی

جلسه دهم:  کانی شناسی زیست محیطی: مبانی کانی شناسی، ساختار پایه سیلیکاتها، کانیهای رسی

جلسه یازدهم: کانی شناسی زیست محیطی: زئولیتها، سیلیس بلورن و آریخت، برهمکنش کانی و میکروارگانیسمها

جلسه دوازدهم: محیط جو: ویژگیهای جو زمین، آلودگی هوا، گازهای گلخانه ای،

جلسه سیزدهم: محیط جو: اوزون، رادون، شیمی و منبع ذرات معلق

جلسه چهاردهم: محیط قاره: چرخه آبشناختی، هوازدگی، زمین شیمی آبهای سطحی و زیرزمینی، فرایندهای جذب و واجذب

جلسه پانزدهم: تشکیل همتافت و کیلیتی شدن، پسماندهای پرتوزا، محیط دریا، ویژگیهای فیزیکی اقیانوس، ترکیب شیمیایی اقیانوس، زمین شیمی رسوبات دریایی

جلسه شانزدهم: محیط دریا: محیط حاشیه دریاها، گردش آب در حوضه های نیمه بسته، شیمی ستون آب، شیمی آب منفذی، زمان چرخش کامل آب دریا

آشنایی دانشجو با اصول پایه زمین شیمی زیست محیطی و کاربرد مبانی شیمی تجزیه و آلی در بررسی مسایل و مشکلات زیست محیطی، و پایش و تفسیر آلودگی در محیطها و بوم سامانه های مختلف زمین است.

زمین شناسی اقتصادی

آزمون میان ترم، آزمون نهایی کتبی تشریحی

توضیح با استفاده از فایل کتب منبع- پاورپوینت

8 جلسه 1/5 ساعته کلاس نظری و 16 جلسه کلاس عملی

مدنی، ح.، یعقوب پور، ع.، 1387. تخمین و ارزیابی ذخایر معدنی، انتشارات دانشگاه پیام نور، 224 ص.

جلسات نظری:

جلسه اول: مقدمه و تعاری، پی جویی

جلسه دوم: اکتشاف، نمونه برداری

جلسه سوم: تقسیم بندی ذخایر معدنی، روشهای محاسبه ذخیره

جلسه چهارم: تخمین مقدار ذخیره روباز

جلسه پنجم: تخمین ذخیره معادن زیرزمینی

جلسه ششم : بررسی اقتصادی ذخایر فلزی و غیر فلزی

جلسه هفتم: عوامل ارزیابی، معادل سازی در محاسبات معدنی

جلسه هشتم: فرمول حجمهای هندسی

جلسات عملی:

جلسه اول و دوم: حل تمرینات مربوط به روشهای تخمین و ارزیابی بر اساس روشهای کلاسیک

جلسات سوم و چهارم: حل تمرینات مربوط به روشهای تخمین و ارزیابی بر اساس روشهای زمین آمار

جلسات پنجم و ششم: ارزیابی و تخمین ذخایر معادن لایه ای

جلسات هفتم و هشتم: آشنایی و تمرین با نرم افزار تخمین و ارزیابی Data mine

جلسات  نهم و دهم: آشنایی و تمرین با نرم افزار تخمین و ارزیابی Rockworks

جلسات یازدهم و دوازدهم: حل تمرینات ارزیابی ذخایر روباز

جلسات سیزدهم و چهاردهم: حل تمرینات ارزیابی ذخایر زیرزمینی

جلسات پانزدهم و شانزدهم: تخمین ذخیره یک معدن با استفاده از داده های واقعی

آشنایی با روشهای تخمین و ارزیابی معادن به روشهای کلاسیک و زمین آمار

مبانی شیمی

آزمون میان ترم و آزمون کتبی نهایی تستی و تشریحی

تدریس با استفاده از پاورپوینت بر مبنای کتاب منبع

24 جلسه 1/5 ساعته کلاس حضوری، کتب مورد اشاره در بخش منابع

میسون و مُر، 1386. اصول ژئوشیمی. ترجمه مُر، ف.، اشرفی، ع.ا.، انتشارات مرکز نشر دانشگاهی دانشگاه شیراز.

آشنایی دانشجویان با چگونگی تشکیل کهشکانها و منظومه شمسی، کره زمین و اجزای موجود در آن. این درس با نگاه کلی به جهان، چگونگی تشکیل و تفکیک اجزا و عناصر را بررسی می کند.

جلسه اول: تعریف و موضوع علم ژئوشیمی، شاخه های مختلف آن، تاریخچه و روند تکوینی علم زمین شیمی

جلسه دوم: منشا عناصر و فراوانی آنها در جهان، ماهیت، ترکیب شیمیایی و سن کیهان و منظومه شمسی

جلسه سوم: منشا، ساختار و ترکیب زمین (ساختار اولیه، تاریخچه تفریق اولیه عناصر در زمین، چگونگی لایه ای شدن ساختار زمین

جلسه چهارم: تعادل شیمیایی (ثابت تعادل، اثر دما و فشار، اصل لوشاتلیه

جلسه پنجم: محلولهای آبگین، اسیدها، بازها، هیدرولیز، بافرها

جلسه ششم: فعالیت و ضریب آن، محلولهای الکترولیتی، ترمودینامیک و شیمی بلور

جلسه هفتم: حالات ماده، سامانه های ترمودینامیکی، آنتالپی و انتروپی، انرژی آزاد

جلسه هشتم: فوگاسیته، انرژی شبکه بلور، قاعده فاز، اکسایش و احیا

جلسه نهم: تعادل محلول - کانی، انواع جذب، تبادل یونی،

جلسه دهم: سامانه های کلوئیدی، ماهیت سطح تماس محلول - کانی

جلسه یازدهم: ساختار سیلیکاتها، جانشینی اتمی،

جلسه دوازدهم: محلولهای جامد، همریختی و چندریختی 

جلسه سیزدهم: ماهیت مذاب سیلیکاتی

جلسه چهاردهم: رده بندی گلدشمیتی عناصر و توزیع آنها در سنگهای دگرگونی، رسوبی و آذرین

جلسه پانزدهم: آشنایی با مفاهیم لیتوسفر

جلسه شانزدهم: ژئوشیمی آب کرده

جلسه هفدهم: ژئوشیمی زیست کرده

جلسه هجدهم: ماگماتیسم و سنگهای آذرین

جلسه نوزدهم: رسوب گذاری و سنگهای رسوبی

جلسه بیستم: ژئوشیمی ایزوتوپهای پایدار

جلسه بیست و یکم: ژئوشیمی ایزوتوپهای پرتوزا

جلسه بیست و دوم:دگرگونی به عنوان یک فرایند ژئوشیمیایی

جلسه بیست و سوم:زمین شیمی دیاژنز

جلسه بیست و چهارم: چرخه های ژئوشیمیایی

زمین شناسی اقتصادی، زمین شناسی نفت

آزمون میان ترم، آزمون نهایی تستی

توضیح با استفاده از فایل کتب منبع- پاورپوینت

16 جلسه 1/5 ساعته کلاس حضوری، کتب مورد اشاره در بخش منابع

مُز، ف.، راست منش، ف.، 1388. منابع زمین. مرکز نشر دانشگاهی، 570 ص.

جلسه اول: تعاریف اصطلاحات مرتبط با انرژی زمین و منابع آن و آشنایی با انواع انرژی تجدیدپذیر و تجدیدناپذیر

جلسه دوم: منابع تجدید ناپذیر: زغالسنگ

جلسه سوم: منابع تجدید ناپذیر: نفت

جلسه چهارم: منابع تجدید ناپذیر: گاز

جلسه پنجم: منابع تجدید ناپذیر: شیلهای نفتی و ماسه های قیری

جلسه ششم: انرژی هسته ای

جلسه هفتم: منابع تجدیدپذیر: تورب، زیست توده

جلسه هشتم: منابع تجدیدپذیر: انرژی باد

جلسه نهم: منابع تجدیدپذیر: انرژی برقابی

جلسه دهم: منابع تجدیدپذیر: سوخت هیدروژنی، انرژی امواج

جلسه یازدهم: منابع تجدیدپذیر: انرژی کشندی، انرژی جریانات اقیانوسی، 

جلسه دوازدهم: منابع تجدیدپذیر: انرژی زمین گرمایی

جلسه سیزدهم: منابع تجدیدپذیر: انرژی خورشیدی

جلسه چهاردهم: منابع تجدیدپذیر: انرژی جوش هسته ای

جلسه پانزدهم: زمین شناسی و جغرافیای منابع انرژی زمین و بررسی نمونه های جهانی

جلسه شانزدهم: رشد جمعیت و مصرف مواد و انرژی و لزوم جایگزینی انرژی های نو و تجدیدپذیر

جلسه ششم:

آشنایی دانشجویان با مهمترین منابع انرژی زمین

زمین شناسی فیزیکی

آزمون میان ترم + آزمون نهایی ترکیبی تستی و تشریحی

توضیح با استفاده از فایل کتب منبع- پاورپوینت

16 جلسه 1/5 ساعته کلاس حضوری، کتب مورد اشاره در بخش منابع

کبریایی زاده، م.ر.، 1387، زمین شناسی تاریخی. انتشارات دانشگاه پیام نور.

داستان پور، م.، 1380. زمین شناسی تاریخی، ویرایش دوم، انتشارات دانشگاه شهید باهنر کرمان.

جلسه اول: تعریف علم زمین شناسی تاریخی، تاریخچه، پیدایش زمین، اتمسفر و حیات

جلسه دوم: تکتونیک ورقه ای، شواهد شناوری قاره ها، انواع مرزهای بین ورقه ها

جلسه سوم: سنگهای رسوبی و تقسیماتشان، ساختهای رسوبی، رخساره های رسوبی، لیتو و بیو فاسیس و محیطهای رسوبی

جلسه چهارم: شواهد حیات در پروتروزوئیک و پرکامبرین، تشکیلات قدیمی دارای آثار حیاتی در دنیا،

جلسه پنجم: حیات در فانروزوئیک، پیدایش و افزایش اکسیژن، انواع فسیل شدن و حفظ شدگی

جلسه ششم: زیست کره، انواع گروه های مختلف جانوری و گیاهی،

جلسه هفتم: تکامل و پیشینه فسیلی، انقراضهای دسته جمعی، دیرینه بوم شناسی و دوره های یخچالی و بین یخچالی و جغرافیای گذشته

جلسه هشتم: زمان در زمین شناسی، تعیین سن نسبی، تعیین سن رادیومتری، ناپیوستگیها، ستون استاندارد زمین شناسی،

جلسه نهم: واحدهای چینه شناسی، واحدهای سنگ چینه ای، واحدهای زیست چینه ای، زیست شناسی و فیزیکی

جلسه دهم: تطابق، روشهای برقراری تطابق، تطابق بر اساس مشخصات سنگ شناسی و فسیل شناسی

جلسه یازدهم: کوهزایی، چرخه های کوهزایی و خشکی زایی

جلسه دوازدهم: پیشروی و پسروی آب دریا در طی زمان زمین شناسی،

جلسه سیزدهم: تاریخچه دوره های مختلف زمین شناسی و نحوه تغییرات تکاملی جانداران

جلسه چهاردهم: پالئوزوئیک: تقیسمات دوره های آن، تغییرات زیستی، حوادث و تحولات مهم، جغرافیای دیرینه

جلسه پانزدهم:مزوزوئیک: تقسیمات دوره های آن، تغییرات زیستی، حوادث و تحولات مهم، جغرافیای دیرینه

جلسه شانزدهم: سنوزوئیک: تقسیمات دوره های آن، تغییرات زیستی، حوادث و تحولات مهم، جغرافیای دیرینه

آشنایی دانشجو با سیر تحولات تاریخی، حوادث و اتفاقات زیستی، تکتونیکی و آب و هوایی زمین در دورانهای مختلف زمین شناسی،