برنامه درسی

ندارد

تربتی م، نصیر پور پ، آزادمرد دمیرچی ص (1396) شیمی ترکیبات زیست فعال، انتشارات دانشگاه علوم پزشکی تبریز

هدف از درس شیمی ترکیبات زیست‌فعال، بررسی و شناخت ترکیباتی است که بر روی سیستم‌های زیستی اثر می‌گذارند و نقش مهمی در فرآیندهای بیوشیمیایی دارند. این درس شامل جنبه‌های زیر است:

1. تعریف و شناخت ترکیبات زیست‌فعال: بررسی ساختار، ویژگی‌ها و کاربردهای مختلف این ترکیبات در نظام‌های بیولوژیکی و پزشکی.

2. بررسی منبع و سنتز: مطالعه منابع طبیعی و شیمیایی مختلفی که این ترکیبات از آن‌ها استخراج یا سنتز می‌شوند.

3. مکانیسم عمل: تحلیل نحوه تأثیر این ترکیبات بر روی فرایندهای متابولیکی، گیرنده‌ها و آنزیم‌ها.

4. کاربردهای پزشکی و دارویی: بررسی نقش ترکیبات زیست‌فعال در داروها، مکمل‌های غذایی و همچنین در درمان بیماری‌ها.

5. تحقیقات و نوآوری: تشویق به تحقیق و توسعه ترکیبات جدید و بررسی پتانسیل‌های آنها در بهبود سلامتی و درمان بیماری‌ها.

این درس به دانشجویان کمک می‌کند تا درک عمیق‌تری از ارتباط بین شیمی و بیولوژی داشته باشند و به تقویت تفکر انتقادی و توانایی کاربرد شیمی در حل مسائل مربوط به سلامتی و محیط زیست بپردازند

ندارد

The Lipid Handbook"  و Frank D. Gunstone، Jon L. Harwoodو Albert J. Dijkstra

طرح درس کامل برای شیمی لیپیدها (کارشناسی ارشد)

1. عنوان درس:

شیمی لیپیدها

2. معرفی درس:

در این درس، مفاهیم کلیدی و ساختارهای شیمیایی لیپیدها، شامل انواع مختلف لیپیدها، نقش و عملکرد آنها در بدن، و نیز متابولیسم و کاربردهای صنعتی و پزشکی مورد بررسی قرار خواهد گرفت.

3. اهداف آموزشی:

• آشنایی با ساختار و طبقه‌بندی لیپیدها
• درک عملکرد لیپیدها در سیستم‌های بیولوژیکی
• بررسی متابولیسم لیپیدها
• شناخت کاربردهای صنعتی و پزشکی لیپیدها
• یادگیری روش‌های آنالیز و شناسایی لیپیدها

4. محتوای درس:

4.1. معرفی لیپیدها

• تعریف و ویژگی‌های عمومی لیپیدها
• اهمیت بیولوژیکی لیپیدها
• طبقه‌بندی لیپیدها:
  • لیپیدهای ساده (چربی‌ها و روغن‌ها)
  • لیپیدهای پیچیده (فسفولیپیدها، گلیگولیپیدها)
  • لیپیدهای مشتق (استروئیدها، ویتامین‌ها)

4.2. ساختار لیپیدها

• ساختار شیمیایی تری‌گلیسریدها
• ساختار فسفولیپیدها
• ساختار استروئیدها و ترکیبات مشابه

4.3. عملکرد لیپیدها

• نقش لیپیدها در ذخیره‌سازی انرژی
• نقش لیپیدها در ساختار غشاءهای سلولی
• عملکرد لیپیدها به عنوان هورمون‌ها و پیام‌رسان‌ها

4.4. متابولیسم لیپیدها

• فرآیندهای لیپولیز و β-اکسیداسیون
• سنتز اسیدهای چرب
• کاتابولیسم لیپیدها و مسیرهای مرتبط

4.5. آنالیز و شناسایی لیپیدها

• روش‌های استخراج لیپیدها
• تکنیک‌های کروماتوگرافی و طیف‌سنجی
• بررسی متدهای نوین آنالیز لیپیدها

4.6. کاربردهای لیپیدها

• کاربردهای صنعتی لیپیدها (صنعت غذای، داروسازی و)
• نقش لیپیدها در سلامت و بیماری‌ها (بیماری‌های قلبی عروقی، دیابت)
• تحقیق و درمان‌های مبتنی بر لیپیدها

5. روش‌های تدریس:

بحث های کلاسی

• کارگاه‌های عملی برگزار شده در آزمایشگاه
• بحث‌های گروهی و ارائه پروژه
• مطالعه موردی

6. منابع:

1. Berg, J. M., Tymoczko, J. L., & Stryer, L. (2012). Biochemistry. W. H. Freeman.
2. Nelson, D. L., & Cox, M. M. (2017). Lehninger Principles of Biochemistry. W. H. Freeman.
3. Linder, M. C. (2010). Biochemistry of Lipids: Metabolism of Lipids. Academic Press.

7. ارزیابی:

• آزمون‌های کتبی (40%)
• پروژه‌های گروهی و ارائه (30%)
• امتحان نهایی (30%)

8. زمانبندی:

• تعداد جلسات: 16 جلسه (هر جلسه 2 ساعت)
•  

این طرح درس می‌تواند با توجه به نیازها و مشخصات خاص برنامه‌های آموزشی و دانشجویان تغییر کند

هدف درس شیمی لیپید در مقطع کارشناسی ارشد، آشنایی عمیق با ساختار، خصوصیات و نقش‌های بیولوژیکی لیپیدها در سیستم‌های زیستی است. این درس معمولاً شامل مباحث زیر می‌شود:

1. ساختار و طبقه‌بندی لیپیدها: بررسی انواع مختلف لیپیدها مانند اسیدهای چرب، تری‌گلیسیریدها، فسفولیپیدها، اسپینگولیپیدها و استرول‌ها.

2. سنتز و متابولیسم: مطالعه فرآیندهای بیوشیمیایی که منجر به سنتز و تجزیه لیپیدها می‌شود و نقش آن‌ها در متابولیسم انرژی.

3. عملکرد بیولوژیکی: بررسی نقش لیپیدها در عناصری چون غشاء سلولی، ذخیره انرژی، و هورمون‌های استروئیدی.

4. تحقیقات و کاربردها: آشنایی با روش‌های تحلیلی برای شناسایی و تجزیه و تحلیل لیپیدها و بررسی کاربردهای آن‌ها در صنایع مختلف؛ به ویژه در صنایع غذایی، دارویی و بیوتکنولوژی.

5. مقالات و پیشرفت‌های جدید: مطالعه مقالات علمی و جدیدترین تحقیقات در زمینه لیپیدها و تبادل نظر درباره یافته‌ها.

هدف نهایی این درس، ایجاد درک عمیق‌تر از لیپیدها و توانمندی در انجام تحقیق و توسعه در این حوزه است

شیمی مواد غذایی 1

آزادمرد دمیرچی ص (1399) تجزیه مواد غذایی، انتشارات دانشگاه پیام نور

مشخصات درس

• عنوان درس: تجزیه مواد غذایی
• مقطع: کارشناسی
• تعداد واحد: 3 واحد
• مدت زمان کلاس: 16 هفته (هر هفته 2 ساعت)
• محل برگزاری: آزمایشگاه و کلاس

اهداف درس

1. آشنایی با ساختار و ترکیب مواد غذایی.
2. یادگیری روش‌های مختلف تجزیه و تحلیل مواد غذایی.
3. بررسی مسائل مربوط به کیفیت و ایمنی مواد غذایی.
4. توانایی انجام تجزیه و تحلیل مواد غذایی در آزمایشگاه.
5. شناخت تأثیرات مختلف بر روی کیفیت مواد غذایی.

سرفصل‌های درس

1. مقدمه‌ای بر مواد غذایی

   • انواع مواد غذایی
   • اهمیت تجزیه و تحلیل مواد غذایی

2. ساختار شیمیایی مواد غذایی

   • کربوهیدرات‌ها
   • پروتئین‌ها
   • چربی‌ها
   • ویتامین‌ها و مواد معدنی

3. روش‌های تجزیه و تحلیل مواد غذایی

   • روش‌های فیزیکی
   • روش‌های شیمیایی
   • روش‌های بیولوژیکی

4. استانداردهای کنترل کیفیت مواد غذایی

   • مراقبت از کیفیت مواد غذایی
   • آزمون‌های کیفیت و ایمنی

5. تجزیه و تحلیل مواد غذایی در آزمایشگاه

   • کار با دستگاه‌های آزمایشگاهی
   • روند اجرای آزمایشات

6. مسائل مربوط به مواد غذایی و سلامتی

   • نوع مواد غذایی و تأثیر آن بر سلامتی
   • آلودگی‌ها و سموم در مواد غذایی

7. پروژه نهایی و ارائه نتایج

   • انجام پروژه عملی بر روی یک ماده غذایی
   • ارائه نتایج و بحث‌های جمعی

ارزیابی دانشجویان

• آزمون‌های کتبی: 30%
• پروژه‌های عملی: 40%
• شرکت در کلاس و فعالیت‌های گروهی: 20%
• امتحان نهایی: 10%

منابع پیشنهادی

1. خلاصه و جزوات درسی ارائه شده توسط استاد.
2. کتاب‌های مرجع در زمینه شیمی غذایی و تجزیه مواد غذایی.
3. مقالات و پژوهش‌های روز در زمینه کیفیت و ایمنی مواد غذایی.

نکات آموزشی

• تشویق دانشجویان به پرسش و گفت‌وگو در مورد مسائل روز در صنعت مواد غذایی.
• استفاده از تجربیات عملی و واقعی از آزمایشگاه‌ها و کارخانجات.
• برگزاری جلسات مشاوره‌ای برای پروژه‌های عملی.

هدف از درس تجزیه مواد غذایی در دوره کارشناسی، آموزش دانشجویان در زمینه تحلیل و ارزیابی ترکیب شیمیایی و ویژگی‌های فیزیکی مواد غذایی است. این درس شامل مباحثی نظیر:

1. شناسایی ترکیبات غذایی: آشنایی با انواع ویتامین‌ها، مواد معدنی، پروتئین‌ها، چربی‌ها و کربوهیدرات‌ها و نقش آن‌ها در سلامت انسان.

2. روش‌های تجزیه: معرفی تکنیک‌های مختلف آزمایشگاهی برای آنالیز مواد غذایی، از جمله کروماتوگرافی، اسپکترومتری، تیتراسیون و سایر روش‌های تجزیه.

3. کیفیت غذایی: بررسی کیفیت و ایمنی مواد غذایی، ملاحظات مربوط به نگهداری و پردازش غذا و چگونگی تأثیر این موارد بر روی خواص غذایی.

4. تحلیل داده‌ها: آموزش نحوه تحلیل و تفسیر داده‌های به دست آمده از آزمایش‌ها به منظور استخراج نتایج علمی و کاربردی.

5. توسعه مهارت‌های عملی: ایجاد توانمندی عملی در کار با ابزار و تجهیزات آزمایشگاهی و نحوه انجام آزمایش‌ها به‌طور صحیح و ایمن.

این درس به دانشجویان کمک می‌کند تا برای ورود به صنعت غذا، تحقیقات علمی، یا ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر آماده شوند

ندارد

طرح درس: روش‌های نوین آزمایشگاهی

مقطع: کارشناسی ارشد

درس: روش‌های نوین آزمایشگاهی

تعداد واحد: ۲

مدت زمان: ۱۵ هفته (هر هفته ۲ ساعت)

اهداف درس:

1. آشنایی با فناوری‌های نوین: دانشجویان با روش‌ها و فناوری‌های جدید در آزمایشگاه‌های پژوهشی آشنا شوند.
2. توسعه مهارت‌های عملی: تقویت مهارت‌های عملی دانشجویان از طریق انجام آزمایشات با استفاده از روش‌های نوین.
3. تحلیل داده و تفسیر نتایج: توانایی تحلیل داده‌های به دست آمده و تفسیر نتایج آزمایشات.

سرفصل‌های درس:

هفته ۱: معرفی و کلیات روش‌های نوین آزمایشگاهی

• تعریف روش‌های نوین
• اهمیت و کاربردهای آنها در پژوهش‌ها

هفته ۲: تکنیک‌های آزمایشگاهی پیشرفته (PCR، ELISA و ...)

• معرفی تکنیک‌های مولکولی و بیوشیمیایی
• کاربردهای هر یک در research

هفته ۳: میکروسکوپی پیشرفته

• میکروسکوپی الکترونی و میکروسکوپی فلورسانس
• روش‌های آماده‌سازی نمونه

هفته ۴: تکنیک‌های جداسازی

• کروماتوگرافی (GPC, HPLC)
• الکتروفورز

هفته ۵: سنجش‌های طیف‌سنجی

• اشعه UV-Vis و FTIR
• تکنیک‌های سنجش نانو مواد

هفته ۶: بیوانفورماتیک و تجزیه و تحلیل داده

• معرفی نرم‌افزارهای بیوانفورماتیکی
• کاربردها در تحلیل داده‌های آزمایشگاهی

هفته ۷: روش‌های میکروبیولوژیکی نوین

• تکنیک‌های کشت سلولی ؤ بیوتکنولوژی
• کاربردها در پزشکی و داروسازی

هفته ۸: نمونه‌گیری و پردازش داده

• تکنیک‌های نمونه‌گیری بهینه
• پردازش اولیه داده‌ها و نرم‌افزارهای مرتبط

هفته ۹: ایمنی و بهداشت در آزمایشگاه

• اصول ایمنی در استفاده از تجهیزات و مواد شیمیایی
• مدیریت خطرات

هفته ۱۰: کارگاه عملی ۱

• انجام آزمایش با استفاده از تکنیک‌های مولکولی
• تحلیل نتایج

هفته ۱۱: کارگاه عملی ۲

• انجام آزمایش با استفاده از میکروسکوپی پیشرفته
• تحلیل نتایج

هفته ۱۲: کارگاه عملی ۳

• تمرین تکنیک‌های جداسازی و سنجش‌های طیف‌سنجی

هفته ۱۳: بررسی مطالعات موردی

• تحلیل مقالات و پژوهش‌های اخیر در زمینه روش‌های نوین

هفته ۱۴: پروژه‌های تحقیقاتی و نوآوری

• نحوه طراحی و اجرای پروژه‌های نوآورانه در آزمایشگاه

هفته ۱۵: ارائه نتایج و جمع‌بندی

• ارائه و نقد پروژه‌های دانشجویی

هدف از درس "روش‌های نوین آزمایشگاهی" برای دانشجویان کارشناسی ارشد، آشنایی با تکنیک‌ها، ابزارها و رویکردهای جدید در زمینه‌های مختلف علم و فناوری است. این درس می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. آشنایی با تکنولوژی‌های جدید: معرفی ابزارها و فناوری‌های نوین که در تحقیقات علمی و آزمایشگاهی به کار می‌روند، مانند میکروسکوپ‌های پیشرفته، تکنیک‌های نانو، و روش‌های تجزیه و تحلیل داده‌ها.

2. توسعه مهارت‌های عملی: افزایش توانایی‌های عملی دانشجویان در استفاده از تجهیزات و تکنیک‌های جدید، به طوری که بتوانند به راحتی در یک محیط آزمایشگاهی کار کنند.

3. تحقیق و نوآوری: تشویق دانشجویان به انجام پژوهش‌های نوآورانه و استفاده از روش‌های جدید در پروژه‌های تحقیقاتی خود.

4. توجه به جنبه‌های اخلاقی و ایمنی: آموزش اصول اخلاقی و ایمنی در کارهای آزمایشگاهی، به ویژه در مورد روش‌های نوین که ممکن است ریسک‌های خاصی داشته باشند.

5. تحلیل داده‌ها و تفسیر نتایج: یادگیری نحوه تجزیه و تحلیل داده‌های حاصل از آزمایشات و تفسیر نتایج به گونه‌ای که اطلاعات درستی ارائه شود.

6. تقویت تفکر انتقادی: تشویق دانشجویان به تفکر انتقادی در مورد روش‌ها و نتایج آزمایشگاهی و امکان بهبود آنها

ندارد

هفته ۱: مقدمه‌ای بر ویژگی‌های عملکردی مواد غذایی

• تعریف و اهمیت ویژگی‌های عملکردی
• دسته‌بندی ویژگی‌های عملکردی

هفته ۲: شیرین کننده ها و جایگزیهای چربی

هفته ۳: ویژگی‌های شیمیایی مواد غذایی

• واکنش‌های شیمیایی در پروسه‌های مختلف تولید
• پایداری مواد غذایی و نقش افزودنی‌ها

هفته ۴: پروتئینهای غلات، لبنیات

هفته ۵: ویژگی‌های تغذیه‌ای و تأثیر آن‌ها بر سلامت

• نقش مواد مغذی
• بررسی تأثیر فرآیندهای تولید بر ویژگی‌های تغذیه‌ای

هفته ۶: کربوهیدارتها و فیبرها

هفته ۷: بررسی خواص امولسیونی و کف‌سازی

• امولسیون‌ها در صنایع غذایی
• کاربردها و چالش‌های موجود

هفته ۸: روش‌های مدرن ارزیابی ویژگی‌های عملکردی

• تکنیک‌های تحلیلی، مانند NMR و روش‌های طیف‌سنجی
• مدل‌سازی و شبیه‌سازی

هفته ۹: بررسی عملکردی کامپوزیت‌ها و نانو مواد غذایی

• نانو فناوری در صنعت غذا
• کاربردهای نوین و چالش‌ها

هفته ۱۰: مقررات و استانداردهای مواد غذایی

• آشنایی با استانداردهای بین‌المللی و ملی
• تأثیر قوانین بر ویژگی‌های عملکردی

هفته ۱۱: مطالعه موردی

• کار گروهی و بررسی ویژگی‌های عملکردی یک ماده غذایی خاص
• ارائه نتایج و تحلیل

هفته ۱۲: آزمون نهایی و بحث در مورد پروژه‌های تحقیقاتی

• بررسی پروژه‌های تحقیقاتی در زمینه ویژگی‌های عملکردی
• ارائه و بحث نهایی

روش‌های تدریس:

• محاضرات و ارائه‌های کلاسی
• کارگاه‌های عملی و آزمایشگاهی
• مطالعه موردی و پروژه‌های گروهی
• استفاده از مقالات و منابع علمی روز

1. درک عمیق ویژگی‌های عملکردی: دانشجویان با ویژگی‌های مختلف مواد غذایی مانند ویسکوزیته، پایداری، انحلال‌پذیری، جذب آب و خواص حسی آشنا می‌شوند.

2. ارتباط بین ساختار و عملکرد: بررسی رابطه میان ساختار مولکولی و ویژگی‌های عملکردی مواد غذایی و اینکه چگونه تغییرات در ساختار می‌تواند بر ویژگی‌های نهایی محصول تأثیر بگذارد.

3. طراحی و توسعه محصول: یادگیری نحوه استفاده از ویژگی‌های عملکردی برای طراحی و بهینه‌سازی محصولات غذایی جدید و بهبود کیفیت محصولات موجود.

4. تحقیق و نوآوری: تشویق دانشجویان به انجام تحقیقات مستقل در زمینه ویژگی‌های عملکردی مواد غذایی و نوآوری در این حوزه.

5. کاربردهای صنعتی: بررسی کاربردهای عملی ویژگی‌های عملکردی در فرآوری و نگهداری مواد غذایی و تأثیر آن‌ها بر روی ماندگاری و کیفیت نهایی محصولات.

6. اهمیت سلامتی و ایمنی: درک تأثیر ویژگی‌های عملکردی بر روی سلامت انسانی و ایمنی مواد غذایی

ندارد

1. Berg, J. M., Tymoczko, J. L., & Stryer, L. (2015). Biochemistry. W. H. Freeman.
2. Voet, D., Voet, J. G., & Pratt, C. W. (2016). Fundamentals of Biochemistry: Life at the Molecular Level. Wiley.
3. Roberts, S. (2020). Enzyme Kinetics: Principles and Methods.

جلسه ۱: مقدمه‌ای بر آنزیم‌ها

• تعریف و تاریخچه
• تفاوت با کاتالیست‌های شیمیایی

جلسه ۲: ساختار آنزیم‌ها

• ساختار اولیه، ثانویه، ثالتی و چهارمی
• پروتئین‌های آنزیمی و نقش کوفاکتورها

جلسه ۳: مکانیزم فعالیت آنزیم‌ها

• نظریه قفل و کلید
• نظریه تطبیق

جلسه ۴: کینتیک آنزیمی

• مفهوم سرعت واکنش
• مدلسازی و معادلات مایکل-منتن

جلسه ۵: تنظیم فعالیت آنزیمی

• تنظیم فعال و غیرفعال
• تنظیم فیزیکی و شیمیایی

جلسه ۶: آنزیم‌ها در کاربردهای صنعتی

• نقش آنزیم‌ها در صنایع غذایی، دارویی، و محیط زیست

جلسه ۷: تکنیک‌های جداسازی و شناسایی آنزیم‌ها

• الکتروفورز، کروماتوگرافی، و روش‌های بیوشیمیایی

جلسه 8 و 9: آزمایش‌های عملی: جداسازی و شناسایی یک آنزیم

جلسه 10 تا 12: آنزیم‌های تغییر یافته و کاربردهای نوین

• بررسی و توسعه آنزیم‌های مهندسی شده

جلسه ۱۴: آینده آنزیم‌شناسی

• نوآوری‌ها و چالش‌ها

جلسه ۱۵: جمع‌بندی و آزمون پایانی

• مرور کلی و آزمون نهایی برای ارزیابی دانشجویان

اهداف دوره

1. فهم عمیق: درک ساختار، عملکرد و مکانیسم فعالیت آنزیم‌ها.
2. تحلیل داده‌ها: توانایی تحلیل و تفسیر داده‌های تجربی در مورد فعالیت آنزیمی.
3. کاربرد عملی: قادر به طراحی و اجرای آزمایشات مرتبط با آنزیم‌ها در محیط آزمایشگاهی.
4. نوآوری: شناخت و استفاده از انواع جدید آنزیم‌ها در زمینه‌های مختلف علمی.