برنامه درسی

-

الرک، پاملا ال؛ رابرت بی ستل (1380)، درس نامه پژوهش پیمایشی: رهنمودها و استراتژیهایی برای انجام دادن پیمایش. ترجمه مهراندخت نظام شهیدی و دیگران. تهران: نشر آگاه.

ایمان، محمد تقی. (1388)، مبانی پارادایمی روشهای تحقیق کمی و کیفی در علوم انسانی، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.

ارل، ببی (1395)، روشهای تحقیق در علوم اجتماعی (دو جلد). ترجمه رضا فاضل. تهران: انتشارات سمت.

بیکر، ترز. ال (1388)، نحوه انجام تحقیقات اجتماعی. ترجمه هوشنگ نایبی. تهران: نشر نی.

آشنایی با پارادایمهای مرسوم در تحقیقات علوم اجتماعی (پارادایم اثباتی، تفسیری و انتقادی)

- آشنایی با پارادایم اسلامی  پژوهش های اجتماعی (مانند نگرش صدرایی)

آشنایی با بنیادهای تعریف، تبیین، تحقیق در پارادایمهای علوم اجتماعی ( با تاکید بر ابعاد هستی شناختی، معرفت شناختی و روش شناسی)

- آسیب شناسی مسئله یابی در تحقیقات اجتماعی ایران با تاکید بر: جایگاه فهم تاریخی معضلات تمدنی، امتناع اندیشه و عدم توجه به بنیادهای معرفتی: فقدان مسئله بنیادی، عدم توجه به نقش پژوهشگران خویش فرما.

- شیوه های مسئله یابی و طراحی پژوهش در پژوهش کمی و کیفی،

- آشنایی با عناصر مختلف تهیه پروپوزال در پژوهش کمی و کیفی،

- آسیب شناسی پروپوزال نویسی و طراحی پژوهش در ایران

- استراتژی پژوهش استقرائی

- استراتژی پژوهش قیاسی

- استراتژی پژوهش پس کاوی

- استراتژی پژوهش استفهامی

- آشنایی با سنتهای مفهوم سازی، نظریه پردازی و ساخت مدلهای پژوهش اجتماعی

- نحوه تدوین و شیوه ماخذ نویسی

دانشجویان باید در این درس با شیوه های مسئله یابی در پژوهش های اجتماعی و شیوه های پروبلماتیک کردن موضوعات پژوهشی آشنا شده و شناختی درباره اشکال مسئله یابی در تاریخ جامعه شناسی ایران و آسیب شناسی آن حاصل نمایند. به علاوه دانشجویان در این درس می بایست ضمن آشنایی با شیوه پروپوزال نویسی در روشهای کمی و کیفی، با نقش و جایگاه مفاهیم، فرضیه‌ها، مدلها، و نظریه ها در روند تحقیق آشنا شوند و اصول منبع نویسی و ارجاع در پژوهشهای اجتماعی را فرا گیرند.

آرون، ریمون (1377)، مراحل سیر اندیشه در جامعه شناسی، ترجمه باقر پرهام، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

- آزاد ارمکی، تقی (1376)، اندیشه اجتماعی متفکران مسلمان، از فارابی تا ابن خلدون. تهران:» انتشارات سروش.

آزاد ارمکی،؛ تقی (1383)، نظریه های جامعه شناسی. تهران: انتشارات سروش.

بودون، ریمون (1383)، مطالعاتی در آثار جامعه شناسان کلاسیک (دو جلد)، ترجمه باقر پرهام، تهران: نشر مرکز.

- تنهایی، ابولحسن (1374)، درآمدی بر مکاتب و نظریه های جامعه شناسی. مشهد: نشر مرندیز.

تعریف نظریه و کاربردهای آن

- تفاوت نظریه (اندیشه) اجتماعی و نظریه جامعه شناسی

- انواع تقسیم‌بندی نظریه های جامعه شناسی: جغرافیایی، مکتبی، دانشگاهی، پیشروان، پارادایمی، عصری (کلاسیک، معاصر و متاخر).

- علوم موثر در شکل دهی به زایش نظریات جامعه شناسی در غرب (اقتصاد سیاسی، فلسفه سیاسی و تاریخ)

- زمینه های اقتصادی، علمی، تکنیکی و فرهنگی (و تمدنی) در شکل گیری نظریات جامعه شناسی: تحولات پس از رنسانس: نهضت اصلاح دینی، اوماتیسم، شهرنشینی، اکتشافات علمی، انقلاب علمی، روشنگری، انقلاب صنعتی، سرمایه داری، انقلاب سیاسی، شکل‌گیری دولت-ملت‌ها و غیره.

- معرفی پارادایمهای اصلی نظریات جامعه شناسی کلاسیک

- بررسی و نقد نظریه های پیشگامان و بنیان‌گذاران جامعه شناسی (کلاسیکها): اگوست کنت، کاری مارکس، امیل دورکیم، ماکس وبر، گئورگ زیمل

- بررسی و نقد نظریه های سایر متفکران موثر در نظریات جامعه شناسی از جمله:  چارلز کولی، جرج هربرت مید، تورستن وبلن، جرج هومنز، رابرت پارک، ویلفردو پارتو، فردیناد تونیس، الکسی دوتوکویل، الفردو شوتز

- معرفی اجمالی چشم انداز جامعه شناسی پس از جامعه‌شناسان کلاسیک با تاکید بر بیان مکاتب اصلی جامعه شناسی شامل تفسیری، تضاد، کارکردگرایی، ساختارگرایی، کنش متقابل نمادین، روش شناسی مردم‌نگارانه و پدیدارشناسانه

هدف از این درس آشنا کردن دانشجویان با سیر تکوین نظریه های جامعه شناسی (به معنای مرسوم آن) است. شکل گیری این نظریات در بستری از نگرش انسان‌شناسانه و هستی شناسانه رقم خورده است. بنابراین علاوه بر مرور نظریات، نقد آنها در مرکز توجه خواهد بود.

فعالیت های کلاسی در طول نیم سال: 50 درصد

آزمون پایان ترم: 50 درصد

آموزه های آغازین استاد،  بحث و گفتگوی گروهی، انجام تمرینهای کلاسی و کار عملی متناسب با محتوای آموزش داده شده

- استراوس، آنسلم و جولیت کربین (1391)، مبانی پژوهش کیفی، فنون و مراحل تولید نظریه زمینه ای، ترجمه ابراهیم افشار، تهران: نشر نی.

فلیک، اووه و همکاران (1397)، راهنمای روش تحقیق کیفی، ترجمه ستار محمدی تلوار، تهران: نشر جامعه‌شناسان.

فلیک، اووه (1397)، درآمدی بر روش کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی

محمدپور، احمد (1392)، روش تحقیق کیفی ضد روش 1 و 2، تهران انتشارات جامعه شناسان.

- تفاوتهای تحقیق کمی و کیفی

- پارادیمهای روش شناسی تحقیق کیفی

- آشنایی با طرح مسئله و هدف نویسی، طرح پرسش و ... در روش کیفی.

- آشنایی با نحوه تهیه سوابق پژوهشی و چارچوب نظری در روش کیفی، شناسایی مشارکت کنندگان در تحقیق.

- آشنایی با تکنیکهای جمع آوری اطلاعات: مصاحبه، مشاهده روش گروه مرکز، تحلیل محتوای کیفی، عکس برداری ضبط صدا و ...

- آشنایی با انواع پژوهش کیفی: تحلیل روایت، تحقیق تاریخی تطبیقی، اتنوگرافی، روش پدیدارشناسانه، نظریه زمینه ای، روش نشانه شناسی، تحلیل گفتمان، روش تحقیق فمینیستی

- اعتبار و روایی در روش کیفی

- آشنایی با شیوه های تحلیل و استفاده از نرم افزارهای کیفی

هدف کلی: آشنایی با روش شناسی انواع روشهای کیفی به منظور انجام پژوهشهای  کیفی میدانی و غیرمیدانی

اهداف ویژه:

1- آشنایی با هستی شناسی و معرفت شناسی روشهای کیفی و پارادایمهای متصور در این زمینه.

2- فراگیری چگونگی به کارگیری روشها و تکنیکهای گوناگون مورد نیاز برای انجام پژوهشهای کیفی.

فعالیتهای کلاسی در طول نیم سال 40 درصد

آزمون پایان نیم سال 60 درصد

آرون ریمون (1370)، مراحل اساسی اندیشه در جامعه‌شناسی، باقر پرهام، تهران، انتشارات آموزش و انقلاب اسلامی.

ریتزر، جرج (1395)، نظریه های جامعه شناسی، هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.

زیتلین، ایروینگ و همکاران (1373)، آینده بنیانگذاران جامعه شناسی، غلام عباس توسلی، تهران: قومس.

کالینیکوس آلکس (1383)، درآمدی تاریخی بر نظریه اجتماعی، اکبر معصومی بیگی، تهران: آگه.

کوزر لوئیس (1369)، زندگی و اندیشه بزرگان جامعه شناسی، محسن ثلاثی، تهران: علمی.

• نظریه چیست؟
• ضرورت و اهمیت استفاده از نظریه در پژوهش
• نقش نظریه در پیشبرد پژوهش با تاکید بر نقش آن در تمامی فرایندهای پژوهش به شکل خاص جمع‌آوری داده‌ها  و تفاسیر آن
• نظریه های مارکس و مثالهایی از کاربست آن در پژوهش‌های تجربی
• نظریه های زیمل و مثالهایی از کاربست آن در پژوهش‌های تجربی
• نظریه های وبر و مثالهایی از کاربست آن در پژوهش‌های تجربی
• نظریه های دورکیم و مثالهایی از کاربست آن در پژوهش‌های تجربی
• ادبیات نظری و چارچوب نظری در تحقیق کمی با چارچوب مفهومی در پژوهش کیفی

هدف کلی: به دست آوردن درک عمیق از نظریه های مدرن جامعه شناسی توسط دانشجویان به منظور کاربست آن

اهداف ویژه:

1. افزایش مهارتها و مهارت و توانایی های دانشجویان در تشخیص و انتخاب نظریه های مناسب برای انواع گوناگون پژوهشهای تجربی درباره ایران
2. افزایش مهارتها و توانایی های دانشجویان در پیوند و انطباق مفاهیم  و تبیینهای نظریه‌ها با واقعیتهای عینی و انضمامی ایران.

فعالیت های کلاسی در طول نیم سال: 50 درصد

آزمون پایان ترم: 50 درصد

آموزه های آغازین استاد،  بحث و گفتگوی گروهی، انجام تمرینهای کلاسی و کار عملی متناسب با محتوای آموزش داده شده

- استراوس، آنسلم و جولیت کربین (1391)، مبانی پژوهش کیفی، فنون و مراحل تولید نظریه زمینه ای، ترجمه ابراهیم افشار، تهران: نشر نی.

فلیک، اووه و همکاران (1397)، راهنمای روش تحقیق کیفی، ترجمه ستار محمدی تلوار، تهران: نشر جامعه‌شناسان.

فلیک، اووه (1397)، درآمدی بر روش کیفی، ترجمه هادی جلیلی، تهران: نشر نی

محمدپور، احمد (1392)، روش تحقیق کیفی ضد روش 1 و 2، تهران انتشارات جامعه شناسان.

- تفاوتهای تحقیق کمی و کیفی

- پارادیمهای روش شناسی تحقیق کیفی

- آشنایی با طرح مسئله و هدف نویسی، طرح پرسش و ... در روش کیفی.

- آشنایی با نحوه تهیه سوابق پژوهشی و چارچوب نظری در روش کیفی، شناسایی مشارکت کنندگان در تحقیق.

- آشنایی با تکنیکهای جمع آوری اطلاعات: مصاحبه، مشاهده روش گروه مرکز، تحلیل محتوای کیفی، عکس برداری ضبط صدا و ...

- آشنایی با انواع پژوهش کیفی: تحلیل روایت، تحقیق تاریخی تطبیقی، اتنوگرافی، روش پدیدارشناسانه، نظریه زمینه ای، روش نشانه شناسی، تحلیل گفتمان، روش تحقیق فمینیستی

- اعتبار و روایی در روش کیفی

- آشنایی با شیوه های تحلیل و استفاده از نرم افزارهای کیفی

هدف کلی: آشنایی با روش شناسی انواع روشهای کیفی به منظور انجام پژوهشهای  کیفی میدانی و غیرمیدانی

اهداف ویژه:

1- آشنایی با هستی شناسی و معرفت شناسی روشهای کیفی و پارادایمهای متصور در این زمینه.

2- فراگیری چگونگی به کارگیری روشها و تکنیکهای گوناگون مورد نیاز برای انجام پژوهشهای کیفی.