برنامه درسی

جغرافیای اقتصادی

شفاهی و امتحان نهایی (عملی)

حضوری

16 جلسه و 2 ساعته

اهداف آشنایی با جغرافیای کم و کیف و تحول انواع فعالیتهای اقتصادی در ایران به عنوان یک پیکره جغرافیایی به تفکیک مناطق مختلف و نقش آن در شکل گیری و تحول چشم اندازهای جغرافیایی

ندارد

نظری- عملی (بصورت شفاهی و امتحان نهایی)

به صورت حضوری

16 جلسه 2 ساعته

1- حبیبی، کیومرث، پوراحمد، احمد و ابوالفضل مشکینی، 1395 ، بهسازی و نوسازی بافتهای کهن شهری، دانشگاه کردستان چاپ هفتم.
2- طرح جامع مسکن ایران، وزارت راه وشهرسازی 1386
3-برنامه ریزی مسکن شهری با نگاهی به ایران، 1398 ، ابوالفضل مشکینی، مسلم ضرغام فرد، انتشارات سمت.
4- شرح خدمات طرح های بهسازی و نوسازی بافت های فرسوده شهری برای شهرهای بالای 555 هزار نفر، شرکت باز آفرینی شهری ایران،1395.
5- شرح خدمات باز آفرینی سند توسعه محله ای، شرکت باز آفرینی شهری، 1397
6- سیاستگذاری مسکن در ایران، ابوالفضل مشکینی، زینب شاهرخی فر، نشر آکادمیک، 1398

سرفصل ها:
1- طرح مساله و ارائه تعاریف و مفاهیم
- سوالات کلیدی و اهداف طرح
- ضرورت انجام
- ترسیم فرایند کار
- تدقیق مساله
2- بررسی انواع شرح خدمات موجود مرتبط با موضوع
3-بررسی و تحلیل روششناسی میزان کارایی، کاستی و نارسایی شرح خدمات
4-شناخت )شناسایی و تحلیل برنامههای گذشته(
5- تعیین شاخصهای کارایی انواع برنامهها
6- ارزیابی نقاط قوت و ضعف
7- گزینه های مختلف شامل
طرح مساله و ارائه تعاریف و مفاهیم مسکن یا بازآفرینی شهری
8- سوالات کلیدی مسکن
چقدر مسکن نیاز داریم؟ برای چه گروه هایی؟ چه مسکنی بسازیم؟ کجا بسازیم؟ که بسازد؟ با کدام منابع بسازیم؟ چگونه بسازیم؟
9- ضرورت انجام
10- بررسی انواع شرح خدمات رسمی موجود مرتبط با موضوع
- شرح خدمات تهیه طرح های جامع مسکن استان
- شرح خدمات تهیه سند توسعه محله ای در محله های دارای بافت ناکارآمد
11- شناخت
12-تجزیه و تحلیل
13- برنامه ریزی

اهداف کلی: شرکت دانشجویان در کارگاه عملیاتی نحوهی تهیه طرح های جامع مسکن یا طرح های موضوعی یا موضعی در حوزه مسکن
و همچنین نحوه تهیه طرح های مداخله در بافتهای فرسوده و ناکارامد شهری در ایران
اهداف رفتاری: در این درس دانشجویان، آنچه به صورت نظری یاد گرفته شده را به صورت عملی و تجربی در محیط کارگاه فرا میگیرند
تا با مسائل برنامه ریزی مسکن و باز آفرینی محلات شهری به نحو عینیتر آشنا شوند و بتوانند دانش خود در این زمینه را کامل کنند.

ندارد

نظری- عملی- کارگاره  (بصورت شفاهی و امتحان نهایی)

حضوری

16 جلسه 2 ساعته

1- چپمن، دیوید، 1384 ، آفرینش محلات و مکانها در محیط انسانساخت، ترجمه شهرزاد فریادی و منچهر طبیبیان، انتشارات
. شرکت پردازش و برنامهریزی شهری کشور، 1384
2- شهرداری تهران، 1387 ، مجموعه مقالات همایش چالشها و راهبردهای زیستمحیطی کلانشهر تهران مرکز مطالعات و
برنامهریزی شهر تهران.
3- عاقلی، لطفعلی، 1386 ، کهنهشهری؛ تعامل تجارت و محیطزیست در جهان با توجه به نگرش سازمان جهانی تجارت
مطالعه موردی ایران، انتشار مؤسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.
4-کنفرانس سازمان ملل متحد درباره سکونتگاههای انسانی، 1371 ، زیستبوم انسانی در اسناد سازمان ملل متحد استانداردهای شهرسازی و معماری سکونتگاه انسانی در بیانیه استانبول ترجمه حمیدرضا عامری سیاهوئی.
5- مخدوم، مجید، 1385 ، شالوده آمایش سرزمین، انتشارات دانشگاه تهران.
6- میلر، دونالد و گرت دِرو، 1390 ، برنامهریزی محیطزیست شهری )سیاستها، ابزارها و راهبردهای بینالمللی(، ترجمه دکتر حمد پوراحمد، دکتر ابوالفضل مشکینی، فریاد پرهیز و حافظ مهدنژاد، انتشارات مرکز مطالعاتی و تحقیقاتی شهرسازی و معماری.
7- وزارت مسکن و شهرسازی، 1369 ، مجموعه مباحث و روشهای شهرسازی، جلد محیطزیست.
8- هیلدبرند، فرای، 1383 ، طراحی شهر به سوی یک شکل پایدارتر شهری، ترجمه حسین بحرینی، انتشارت شرکت پردازش و
برنامه ریزی شهری کشور.

9- Beatly, Timothy, 2010. Biophilic Cities: Integrating Nature into design and Planning, (Paperback-
Oct25)
10-Farr, Douglas, 2017. Sustainable Urbanism: Urban Design with Nature (Hardcover-Nov16)
11-Francis, Robert et al., (2018) Urban Landscape Ecology Science, policy and practice, Routledge.
12- Kelly, Stephanie B., 2014. Community Planning: How to Solve Urban and Environmental
Problems (Paperback-Nov).

- آشنایی اولیه با مسائل زیست محیطی شهرها
- تشریح اهداف درس کارگاه
- دسته بندی مهمترین مشکلات زیست محیطی موجود در شهرها
- آلودگی منابع آبی، آلودگی هوا، عدم کفایت آب آشامیدنی، نبود سیستم جمعآوری و تصفیه فاضلاب، آلودهشدن خاک به
مواد شیمیایی، انباشته شدن مواد زائد جامد، فرسایش خاک، مشکلات مربوط به دفن زباله و غیره.
- انتخاب موضوع مرتبط با یکی از مسائل و مشکلات زیستمحیطی شهرها
- توجه به اولویتهای زیستمحیطی سازمانهای شهری
- انتخاب موضوع
- انتخاب محدوده مورد مطالعه
- تعیین هدف یا اهداف موردنظر
- بررسی ادبیات نظری مربوط به مشکلات زیستمحیطی
- جمعآوری اطلاعات مرتبط با موضوع
- استفاده از منابع کتابخانهای و اسنادی
- استفاده از روشهای تحقیق میدانی جهت گردآوری اطلاعات
- تعریف و تشریح مسأله مورد نظر
- تعیین روش و متدولوژی تحقیق
- تجزیه و تحلیل اطلاعات یا مشکل زیستمحیطی مورد نظر
- بررسی و ارائه ابعاد مختلف موضوع
- اهمیت و ضرورت موضوع
- پیامدهای زیستمحیطی به وجود آمده
- پیامدهای اقتصادی اجتماعی منتج
- چگونگی برنامهریزی برای مسائل و مشکلات زیستمحیطی مورد نظر
- الزامات برنامهریزی زیستمحیطی شهرها
- چارچوبها و راهکارهای قانونی برای برنامهریزی محیطزیست شهری
- استفاده از تجربیات کشورهای موفق در امر برنامهریزی
- استفاده از مدلها و تکنیکهای مختلف جهت برورد با مسائل زیستمحیطی
- ارزیابی اثرات زیستمحیطی طرحها و پروژههای شهری
- رویکرد SIA یا ارزیابی اثرات 
- آشنایی با انواع مدلها و تکنیکهای موجود در زمینه برنامهریزی محیطزیست شهری
- انتخاب مدل بهینه برای حل مساله مورد نظر
- عملیاتی کردن مدل و تکنیک در محدوده مورد مطالعه

- چگونگی استفاده از نرمافزارها برای برنامهریزی محیطزیست شهری
- استفاده از سیستمای اطلاعات جغرافیاییGIS
- استفاده از منابع سنجش از دور

اهداف کلی: آشنایی عملی دانشجویان با مهمترین مسائل و مشکلات زیستمحیطی شهرها در یک برنامه کارگاهی و همچنین
برنامه ریزی عملیاتی برای کاهش مشکلات موجود با استفاده از رویکردهای جدید برنامهریزی شهری و توسعه پایدار میباشد.
اهداف رفتاری: در این درس دانشجویان، آنچه به صورت نظری یاد گرفته شده را به صورت عملی و تجربی در محیط کارگاه فرا
میگیرند تا با مشکلات و محدودیتهای موجود در مورد مسائل محیطزیست شهری به نحو عینیتر آشنا شوند.

ژئومورفولوژی و آب و هواشناسی

شفاهی و امتحان نهایی(عملی -سمینار)

حضوری

16 جلسه و 2 ساعته

زمردیان محمد جعفر (۱۳۷۴) کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه ریزی شهری و روستایی تهران انتشارات پیام نور

رجانی، عبدالحمید (۱۳۸۲) کاربرد جغرافیای طبیعی در برنامه ریزی شهری و روستایی تهران سمت

مقیمی ابراهیم (۱۳۹۲) چاپ پنجم ، ژئومورفولوژی شهری تهران انتشارات دانشگاه تهران

ژیزل (۱۳۷۷) آب و هوا و شهر محیط زیست شهری ترجمه شهریار خالدی تهران انتشارات طبیعت

رهنمایی محمد تقی (۱۳۸۲) مجموعه مباحث و روشهای شهرسازی جغرافیا)، مرکز مطالعات و تحقیقات معماری و شهرسازی ایران

 اسکورد ژیزل (۱۳۹۲) شهر و اقلیم ترجمه کاظم جاجرمی انتشارات اندیشه های گوهر

جایگاه مطالعات جغرافیای طبیعی در شرح خدمات طرحهای توسعه فیزیکی شهرها

ساختار سیستمهای ژئومورفولوژی و سیستمهای شهری و تقابل آنها با یکدیگر

مساعدتها و محدودیتهای سیستمهای ژئوموفولوژی در برنامه ریزی و توسعه شهری

مطالعات توپوگرافی و شیب در مکان گزینی الگوهای استقرار و سمت توسعه شهرها

د مطالعات زمین شناسی و ژئومورفولوژی ساختمانی با تاکید بر زمین لرزه در کانونها و مناطق شهری بافتهای موجود و سمت توسعه

و سیستم های رودخانه ای و سیستمهای زهکشی شهری با تاکید بر روانابها و سیلابهای شهری و تامین منابع آب شهری

رویکردهای جدید احیاء رودخانه های شهری در بافتهای موجود و حفظ آن در سمت توسعه

رویکردهای جدید ایجاد منظر شهری مناسب در تلفیق عوارض ژئومورفولوژی با ساختارهای شهری

ساخت و ساز شهری در محیط های مختلف ژئومورفیک - اکولوژیک ( کوهستانی ساحلی، بیابانی و جنگلی و...)

 مطالعات ژئوموفولوژی در تامین منابع سنگ و شن و ماسه و مکانیابی سایتهای دفن مواد زاید

 مطالعات اقلیم و هواشناسی در برنامه ریزی و توسعه شهری

 گسترش شهرها و تغییر در سیستمهای میکرو اقلیم محلی و منطقه ای

 جزایر گرمایی حاصل از توسعه شهرها و اثرات آن بر زندگی شهری

 رویکردهای جدید در جهت تعدیل اثرات جزایر گرمایی

 نقش زمینه های مختلف توسعه شهری در تشدید آلودگی هوای شهری

 رویکردهای جدید در کاهش شدت آلودگی هوای شهری

 برنامه ریزی و طراحی شهری همساز با اقالیم مختلف ایران

 برنامه ریزی و طراحی شهرهای سبز با هدف حداکثر بهره وری از متغیرهای اقلیمی و هواشناسی

هدف اصلی بررسی و شناخت نقش عناصر جغرافیای طبیعی در برنامه ریزی و توسعه شهری است.

اهداف فرعی شامل مواردی از قبیل بررسی نقش اقلیم در برنامه شهری نقش آب و هوا بر کارکردهای اقتصادی و اجتماعی شهر، نقش توپوگرافی و ژئومورفولوژی بر آمایش شهری نقش شیب در برنامه ریزی شهری نقش هیدرولوژی در برنامه ریزی شهری، سیلاب های شهری و مدیریت آن منابع آب شهری و مدیریت آن جغرافیای طبیعی و اکوژیکی شهری

ندارد

عملی- کارگاه - سمینار (بصورت شفاهی و امتحان نهایی)

حضوری

16 جلسه و 2 ساعته

پور محمدی محمد رضا (۱۳۹۵) برنامه ریزی کاربری اراضی شهری با تجدید نظر و اصلاحات) انتشارات سمت

زیاری کرامت الله (۱۳۹۵) برنامه ریزی کاربری اراضی شهری ویرایش جدید انتشارات دانشگاه تهران

رهنما، محمد رحیم (۱۳۸۷) پژوهشی پیرامون طرحهای تفصیلی شهری با تأکید بر کاربریهای آموزشی و بهداشتی درمانی (چاپ اول

تعاریف و مفاهیم کاربری اراضی شهری

مروری بر سابقه و پیشینه کاربری اراضی شهری در ایران و جهان

نظریه ها و تئوریهای کاربری اراضی شهری

ضوابط و استانداردهای کاربری اراضی شهری

 سرانه های شهری و برنامه ریزی کاربری اراضی

برنامه ریزی و مدیریت کاربری اراضی شهری

تغییرات کاربری اراضی شهری

مدلها و روشهای کاربری اراضی شهری

آشنایی با مکان یابی و الگوهای صحیح آن در کاربری اراضی شهری

 آشنایی با کاربرد سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) در برنامه ریزی کاربری اراضی شهری

 کاربرد مدلهای آماری در برنامه ریزی کاربری اراضی

 کاربرد مطالعات آینده پژوهی در برنامه ریزی کاربری اراضی شهری

 نمونه های موردی در برنامه ریزی کاربری اراضی شهری ایران و جهان  

هدف اصلی آشنایی دانشجویان با مبانی کاربری اراضی و تعاریف

ندارد

بصورت شفاهی و امتحان نهایی

بصورت حضوری

16 جلسه 2 ساعته

1. زیاری، کرامت اله و مهدنژاد، حافظ (1399)دیدگاههای نو در برنامه ریزی شهری )مبانی، الگوها، نظریه ها(، انتشارات دانشگاه
تهران، تهران.
2. زیاری، کرامت اله (1397)برنامه ریزی شهرهای جدید، انتشارات سمت، چاپ هفدهم، تهران.
3. زیاری، کرامت اله، ضرغام فرد، مسلم و خادمی، امیر حسین (1394)برنامه ریزی شهری با رویکرد بیوفیلیک، انتشارات آراد،
تهران.
4. زنگنه شهرکی، سعید (1395) مدیریت گسترش کالبدی شهر با رویکرد رشد هوشمند شهری، انتشارات دانشگاه تهران.
5. شورت، جان رنه (1395)نظریه های شهری، ترجمه کرامت اله زیاری و دیگران، انتشارات دانشگاه تهران، تهران.
6. فنی. زهره (1396)مطالعات و جغرافیای شهری معاصر)مفاهیم و دیدگاههای بنیادی(، تهران: سمت.

7. قربانی، رسول (1396) اصول و مبانی برنامهریزی شهری. انتشارات سمت، تهران.
8. قربانی، رسول (1397) نگرشی بر الگوهای نوین آمایش شهری. انتشارات فروزش.
9. عبدی دانشپور، زهره (1387) درآمدی بر نظریههای برنامهریزی با تاکید ویژه بر برنامهریزی شهری، انتشارات دانشگاه شهید
بهشتی.
10 . مشکینی، ابوالفضل؛ حاتمی نژاد، حسین؛ مهدنژاد، حافظ و پرهیز، فرهاد، شهر خلاق الگویی نوین برای توسعه دانش بنیان در حوزه مدیریت شهری، انتشارات آراد کتاب.

11. Black, J., (2020) Urban Transport Planning: Theory and Practice, Taylor & Francis Group,
London.
12. Gil-Garcia J. R. et al., (2016) Smarter as the New Urban Agenda: A Comprehensive View of the
21st Century City, Springer.
13. Lai, S. K., (2020) Planning Within Complex Urban Systems, Routledge, London.
14. Yamagata, Y., Maruyama, Hiroshi (2016) Urban Resilience: A Transformative Approach,
Springer.

1. سیر تحول شکل گیری نظریه ها و مکاتب شهری
2. نظریه ها و مکاتب شهری: آرمانگرایان، فلسفه و فرهنگ گرایان، اصلاح گرایان، مدرنیسم و پست مدرنیسم، آمایش انسانی،
توسعه پایدار شهری، حومه نشینی و ...
3. جهانیشدن و شهر
4. نظریه شهری بیوفیلیک و زیرساختهای سبز شهری، اکوسیتی، اکوشهرک ها
5. نظریه رشد هوشمند و شهر هوشمند
6. الگوها و فرمهای توسعة شهری؛ از شهرهای سنتی تا شهرگرایی انشعابی
7. شهر آینده یا دانشمحور
8. جنبش نوشهر گرایی، توسعه حمل ونقل محور، نوروستاگرایی و شهرگرایی مبتنی بر کشاورزی
9. شهرهای تاب آور: از تابآوری شهری تا شهرهای تابآور
10 . نظریه شهر خلاق
11. شهرهای قابل زندگی و زیست پذیر

آشنایی و افزایش قدرت درک و توانایی دانشی و تحلیلی دانشجو با زمینه های معرفتی، نظریه های جغرافیایی و برنامه ریزی و توسعه شهری به منظور بکارگیری آن در استنباط و درک مسایل علمی در تحلیل نظری مسایل برنامه ریزی شهری

دکتری(دانشجویان عراقی)

ندارد

بصورت شفاهی و امتحان نهایی

 حضوری

16 جلسه 2 ساعته

-انصاریان، مجتبی، 1400 ، حقوق محیط زیست، انتشارات دانشگاه پیام نور.
- کامیار، غلامرضا، 1400 ، حقوق شهری و شهرسازی، چاپ سیزدهم، تهران، نشر مجد.
- کاظمی، سید علی، تبریزی، مریم، 1390 ، مجموعه قوانین محیطزیست شهری، تهران، سازمان فرهنگی هنری
شهرداری تهران، موسسه نشر شهر.
- کیس، الکساندر و دیگران، 1398 ، حقوق محیط زیست )جلد اول(، ترجمه: محمدحسن حبیبی، انتشارات دانشگاه
تهران.
- تقی زاده انصاری، مصطفی، 1394 ، حقوق محیط زیست در ایران، تهران، سازمان سمت.
- جوادی آملی، عبدالله، 1394 ، اسلام و محیط زیست، مرکز نشر اسرا.
- ریچارد فوتز، فدریک دنی و عزیزان بهارالدین، 1394 ، اسلام و محیط زیست، مترجمان ، محمد خواجه حسینی و
سیدشهاب الدین معین الدینی.

- HEATHER E. CAMPBELL AND ELIZABETH A. CORLEY, 2012, ENVIRONMENTAL
POLICY ANALYSIS, USA, Routledge
- David Dodman, Gordon McGranahan and Barry Dalal-Clayton,2013, INTEGRATING
THE ENVIRONMENT IN URBAN PLANNING AND MANAGEMENT, United
Nations Environment Programme.
- Velasquez, Luz Stella (1998), “Agenda 21; a form of joint environmental management in
Manizales,Colombia”, Environment and Urbanization Vol 10,No 2, October, pages 9-36;

- مفهوم حقوق و تاریخچه علم حقوق
- انواع شاخه های علم حقوق
- مفهوم حقوق، قوانین و مقررات شهری
- مفهوم حقوق محیط زیست و سیر آن در قوانین ایران
- حقوق محیط زیست در اسلام
- نظام حقوقی حاکم بر طرح های شهری

در این درس دانشجویان به بررسی و مطالعه قوانین و محیط زیست شهری در ایران می پردازند و با مبانی برنامه ریزی و
مدیریتی شهری ایران آشنا شده و تفاوت آن را با سایر قوانین و مقررات شهری درک میکنند.