| نویسندگان | خلیلی, فاخری‌فرد, دین‌پژوه, قربانی |
|---|---|
| نشریه | دانش آب و خاک 21 (2), 25-37 |
| نوع مقاله | Full Paper |
| تاریخ انتشار | ۱۳۹۰ |
| رتبه نشریه | علمی - پژوهشی |
| نوع نشریه | چاپی |
| کشور محل چاپ | ایران |
چکیده مقاله
فرآیند جریان رودخانه یکی از سیستمهایی است که در مقیاس زمانی و مکانی مکانیسم غیر خطی در آن میتواند حاکم
باشد. در بسیاری از مدلهای برازشی بر روی سریهای جریان رودخانه از مدلهای خطی استفاده میشود در حالی که
معمولا فرآیند حاکم بر جریان رودخانه بیشتر ماهیت غیرخطی دارد. با این وجود نوع غیرخطی حاکم بر فرآیند سیستم
رودخانه و شدت آن در مقیاسهای زمانی مختلف مشخصنیست. فرآیند جریان رودخانه شهرچای ارومیه با استفاده از
در چهار مقیاس زمانی سالانه، ماهانه، ده روزه و روزانه مورد بررسی قرار گرفته است. ابتدا BDS آزمون غیرخطی
بر روی سریهای BDS بررسی گردید و سپس آزمون KPSS و ADF ایستایی سریها با استفاده از آزمونهای
باقیمانده جریان صورت گرفت. طبق نتایج حاصله سریهای سالانه جریان خطی و سریهای ماهانه غیرخطی بوده ولی
سریهای ده روزه و روزانه از شدت غیرخطی بیشتری برخوردارند. بطوری که هرچه مقیاس زمانی کوچکتر میشود،
شدت غیرخطی بودن افزایش مییابد. استاندارد کردن دادهها نیز نشان میدهد که تغییرات فصلی واریانس ممکن است
نمایانگر خاصیت غیرخطی در سریها باشد. هم چنین برای بررسی غیرخطی بودن سریهای ماهانه که ماهیت غیرخطی
کارآیی لازم را نداشت و بایستی مطالعات بیشتری در این زمینه صورت گیرد. نتایج این BDS خفیفی داشتند آزمون
مطالعه نشان داد که برای مدلسازی سریهای زمانی ماهانه، ده روزه و روزانه به دلیل ماهیت غیرخطی جریان رودخانه
بایستی از مدلهای غیرخطی استفاده کرد. در حالی که سری سالانه جریان ماهیت خطی داشته و میتوان با استفاده از
مدلهای خطی سری زمانی به نتایج معقولی دست یافت.