کاربرد روش تجزیه به عامل¬ها در بررسی اثر نسبی عوامل اقلیمی روی تبخیر-تعرق پتانسیل در ایستگاه ماهنشان

چکیده مقاله

در این تحقیق، روش تجزیه به عامل­ها برای بررسی اهمیت نسبی متغیر­های مختلف هواشناسی موثر بر تبخیر-تعرق پتانسیل گیاه مرجع (ET₀) در ایستگاه­ ماهنشان با حداقل 20 سال آمار منتهی به 2021 استفاده شده است. روش فائو-پنمن-مانتیث برای تخمین ET₀ استفاده شد. داده ها شامل بارش، میانگین دمای هوا (بیشینه و کمینه)، سرعت باد، رطوبت نسبی و ساعات آفتابی بوده و همبستگی بین آنها تحلیل شد. نتایج نشان داد که در ایستگاه ماهنشان کلیه ضرایب همبستگی در سطح 5 درصد معنی­دار بودند. در ایستگاه ماهنشان، دو مولفه اول دارای مقدار ویژه­ی بیش از یک بود و مولفه­های بعدی مقدار ویژه­ی بسیار ناچیزی (نزدیک صفر) داشت. در ماهنشان، دو مولفه­ی اول در کل 5/82 درصد واریانس را توجیه می­کرد. در این ایستگاه پارامتر ساعات آفتابی مهمترین عامل موثر بر ET₀ بود، پس از آن پارامترهای حداکثر دمای هوا، حداقل دمای هوا و رطوبت نسبی به ترتیب در رتبه های دوم تا چهارم قرار گرفتند. نتایج نشان داد که متغیر بارش بر روی ET₀ اثر چندان موثری نداشته است. یافته­های این مطالعه در مدیریت منابع آب ماهنشان می­تواند مفید واقع شود.