تجزیه رشد بهره وری عوامل تولید محصول برنج در ایران: کاربرد رهیافت های تحلیل مرزی تصادفی و شاخص مالم کوئیست

چکیده:

برنج یکی از محصولات مهم کشاورزی است که بهبود بهره­ وری عوامل آن پیش ­شرط اساسی افزایش تولید این محصول است. از این رو هدف  مطالعه حاضر تجزیه رشد بهره ­وری کل عوامل تولید محصول برنج به عوامل موثر بر آن در استان­های عمده تولیدکننده برنج طی دوره زمانی1399-1379می­باشد. برای این منظور از رهیافت مرزی تصادفی(SFA) و تحلیل پوششی داده ­ها(شاخص مالم ­کوئیست) بهره­ گرفته شد. با بکارگیری هر دو رهیافت پارامتری و غیرپارامتری رشد بهره ­وری و مولفه ­های اثرگذار شامل تغییرات کارایی، مقیاس و تکنولوژی در طول دوره مورد مطالعه برای استان­ های مازندران، گیلان، خوزستان، گلستان و فارس مورد ارزیابی واقع گردید. با برآورد تابع هزینه ترانسلوگ، رشد سالانه بهره­وری کل برای دوره زمانی مورد نظر ۰.۳۶۸ درصد محاسبه شد. همچنین نتایج محاسبه شاخص مالم­ کوئیست  نشان داد که بهره ­وری کل عوامل تولید طی سال­های اخیر به ­طور متوسط سالانه ۰.۱۵ درصد رشد داشته است که عمدتا ناشی از تغییرات تکنولوژی و مقیاس بوده است. از این رو به ­کار بردن تکنولوژی­های نوین و افزایش مقیاس در تولید برنج جهت بالا بردن بهره­وری کل توصیه می­گردد.