کارایی فنی، کارایی زیستمحیطی و زیان اقتصادی تولید گندم دیم شهرستان اهر

چکیده مقاله

هر چند که افزایش مصرف نهاده ­های زیانبار سم و کودهای شیمیایی موجب افزایش تولید محصول­های کشاورزی می­شود لیکن آسیب­ها و زیان­های زیادی به محیط­زیست وارد می­ کند. از همین­ رو استفاده اصولی و کارا از منبع ­های تولید در فرآیند توسعه پایدار دارای اهمیت قابل توجهی می­باشد. بدین ­ترتیب هدف این پژوهش ارزیابی کارایی فنی، کارایی زیست­م حیطی و عامل­ های موثر بر آن­ها و نیز اندازه­گیری خسارت (زیان) اقتصادی مصرف نهاده ­های زیانبار در تولید گندم دیم شهرستان اهر می­باشد. برای این منظور داده­های موردنیاز با تکمیل پرسشنامه از 217 کشاورز گندم­کار دیم در شهرستان اهر گردآوری شد. برای دستیابی به هدف تحقیق، از برآورد یک تابع تولید ترانسلوگ مرزی تصادفی، برای محاسبه کارایی فنی و کارایی زیست­م حیطی استفاده شد. بنابر نتایج میانگین کارایی فنی 06/66 و کارایی زیست­محیطی 36/49 درصد می­باشد. ملاحظه می­شود که میزان کارایی زیست­ محیطی کمتر از کارایی فنی بوده است. به­ عبارتی دیگر با افزایش مصرف نهاده ­های زیانبار کود و سم میزان کارایی زیست­محیطی دچار کاهش می­شود. از همین­ رو میانگین میزان خسارت ( زیان ) اقتصادی تولید هر هکتار گندم دیم 226 هزار ریال در هکتار برآورد شد. همچنین میزان سطح زیرکشت، وجود افراد دارای تحصیلات دانشگاهی و آسیب و زیان آفت از جمله عامل­ های تاثیرگذار بر کارایی بود. از این­رو بهره­مندی از تخصص و دانش افراد و رویارویی بهنگام با آسیب و زیان آفت می­تواند میزان کارایی را بهبود بخشد. نظر به­ اینکه استفاده از سم ­ها و کود­های شیمیایی ضمن آلوده کردن محصول، آسیب و زیان زیست­ محیطی قابل­ توجهی برجای می­گذارد، لذا توصیه می­شود در راستای اقتصادی­ تر کردن فرآیند تولید محصول هرچه بیشتر نسبت به ترویج روش­ های جایگزین، مبارزه شیمیایی اقدام شود.