بررسی نابرابری کارایی فنی بخش کشاورزی استانهای ایران با تاکید بر نقش متغیر اقلیمی

چکیده مقاله

نظر به اهمیت بهبود کارایی در ارتقای بهره وری عاملهای تولید سنجش کارایی بخش کشاورزی بهمنظور سیاست گذاری مناسب در این بخش ضرورت دارد بدین ترتیب لحاظ نقش متغیرهای تاثیرگذار مانند عامل های اقلیمی بر میزان تولید منطقه ها و استانهای مختلف کشور از اهمیت خاصی برخوردار میباشد. بنابراین، هدف از این مطالعه حاضر بررسی و تحلیل کارایی و نابرابری آن در بخش کشاورزی استانهای ایران با در نظر گرفتن نقش متغیرهای اقلیمی میباشد. داده های مورد نیاز برای دوره زمانی سالهای 1991-97 مربوط به همه ی استانهای کشور از مرکز آمار ایران، وزارت جهاد کشاورزی، سازمان هواشناسی و وزارت اقتصاد و دارایی گردآوری شد. بدین منظور از روش SBM-Super در یک متغیر برونزا برای عوامل محیطی خارجی )بارش( استفاده شد. افزون بر این، با استفاده از ضریب جینی به بررسی تفاوتهای منطقهای در کارایی بخش کشاورزی استانهای مختلف ایران در دوره بررسی پرداخته شد. نتایج تحقیق نشان داد میانگین کارایی فنی استانهای کشور 1/54 میباشد. همچنین بنا بر یافته های تحقیق کارایی فنی بخش کشاورزی در بیشتر استانهای کشور در وضعیت مطلوبی قرار ندارد و نابرابری شدیدی)ضریب جینی 1/51( در بیشتر منطقه های کشور از نظر توزیع کارایی بین استانها وجود دارد. ضمن اینکه نابرابری کارایی بخش کشاورزی در استانهای کشور در طول دوره 1991-97 رو به افزایش بوده است. با توجه به پایین بودن کارایی و توزیع نابرابر آن در استانها و منطقه های مختلف کشور پیشنهاد میشود تدابیر الزم در زمینه ارتقای کارایی مانندتوسعه فناوریهای نوین، گسترش فعالیتهای ترویجی و کاهش به کارگیری نهاده های زیانبخش به کار گرفته شود. همچنین با توزیع مناسبتر امکانات و اعتبارات میتوان زمینه الزم برای بهبود کارایی استانهای کم برخوردار را فراهم کرد.