تجزیه رشد بهره وری عوامل تولید محصول برنج در استان های عمده ی تولیدکننده ایران

چکیده مقاله

برنج یکی از غلات راهبردی بخش کشاورزی است و از پرمصرف­ ترین محصولات زراعی کشور محسوب می­شود که لازمه­ ی افزایش تولید این محصول بهبود بهره­ وری عوامل آن می­باشد. از این رو هدف  مطالعه حاضر تجزیه رشد بهره ­وری کل عوامل تولید محصول برنج در استان­های عمده تولیدکننده برنج ایران می­باشد. برای این منظور از رهیافت تحلیل پوششی داد ه­ها (شاخص مالم­ کوئیست) بهره­ گرفته شد. داده ­های موردنیاز برای دوره­ زمانی 1379-1399 از وزارت جهاد کشاورزی و مرکزآمار ایران تهیه گردید. نتایج محاسبه شاخص مالم­ کوئیست نشان داد که بهره­ وری کل عوامل تولید طی سال­های مدنظر 13 درصد رشد داشته است که عمدتا ناشی از تغییرتکنولوژی بوده است. بر طبق یافته ­ها، رشد بهره ­وری عوامل تولید در تمامی استان­ها مثبت بوده است که نشان دهنده­ ی عملکرد مناسب این استان­ها درمدیریت استفاده از نهاده ­های تولید می­باشد. استان خوزستان بالاترین میزان رشد بهره ­وری تولید را در میان استان­های مورد مطالعه داشته و بعد از آن به ترتیب استان­های مازندران، گیلان، فارس و گلستان بیشترین مقدار رشد بهره ­وری کل عوامل تولید را تجربه کرده­اند. از آنجائیکه تغییرتکنولوژی سهم قابل ملاحظه ­ای در ارتقای بهره ­وری عوامل در این رهیافت دارا می­باشد لذا توصیه می­شود که در فرایند تولید محصول برنج از نمادهای فناوری شامل ماشین آلات مدرن و پیشرفته، بذرهای اصلاح شده و کودهای مناسب جهت تغذیه استفاده گردد.