ارزیابی کارایی فنی تولید پیاز و عوامل موثر بر آن در دشت تبریز

چکیده مقاله

      یکی از اهداف اقتصاد کشاورزی کمک به استفاده بهینه و اصولی از منبع­ ها و امکانات تولید جهت پاسخ به نیاز مبرم جمعیت در حال رشد جهان می­باشد. برای این منظور دستیابی به تولید بیشتر و رشد اقتصادی بالاتر از طریق بهبود کارایی و بهره­ وری عوامل امری لازم و اجتناب ­ناپذیر است. بدین­ترتیب هدف مطالعه حاضر ارزیابی کارایی فنی تولید پیاز و عوامل موثر بر آن در دشت تبریز می­باشد. اطلاعات مورد­نیاز برای نیل به هدف پژوهش از طریق تکمیل پرسشنامه از 140 کشاورز پیازکار در سال زراعی 02-1401 جمع ­آوری شد. جهت محاسبه کارایی از رهیافت تحلیل پوششی داده­ ها و برای شناخت عوامل موثر بر آن از مدل رگرسیون توبیت استفاده به­ عمل آمد. نتایج نشان داد متوسط کارایی فنی در حالت بازده ثابت نسبت به مقیاس برابر 61 درصد و در حالت بازده متغیر نسبت به مقیاس برابر64 درصد می­باشد. همچنین میانگین کارایی مقیاس هم مطابق نتایج به ­دست آمده برابر با 87/95 درصد می­باشد. نتایج تخمین مدل توبیت نشان داد سن، تحصیلات، سطح زیرکشت، تعداد قطعات زمین زراعی و تعداد اعضای خانوار از جمله عوامل تاثیرگذار بر کارایی بودند. با توجه به نتایج توصیه می­گردد با کشاورزان دارای تحصیلات و با تجربه­ تر ارتباط و تعامل بیشتری برقرار گردد ضمن اینکه تولید محصول در قطعات محدود ولی بزرگتر و به­ عبارتی تولید در مقیاس وسیع ­تر می­تواند به بهبود کارایی و سودآوری تولید محصول پیاز در منطقه منجر شود.