عوامل مؤثر بر کارایی انرژی تولید سیب زمینی در شهرستان اردبیل

چکیده مقاله

       در دهه­ های اخیر توجه به مؤلفه انرژی از جمله اهداف مهم توسعه پایدار به­شمار می­آید چرا که این مؤلفه از یک­سو نقش تعیین­ کننده و مهمی در رشد اقتصادی دارد و از سوی دیگر استفاده مازاد و بیش از حد نیاز از آن اثرات مخرب و جبران ­ناپذیری بر محیط­زیست و منابع طبیعی به­ همراه دارد. در این راستا مطالعه کارایی انرژی و بهینه­ سازی مصرف آن در فرآیند تولید محصول بیش از پیش نمایان می­شود. بدین ­ترتیب هدف مطالعه حاضر ارزیابی عوامل موثر برکارایی انرژی تولید سیب­ زمینی در شهرستان اردبیل می­­باشد. جمع­ آوری اطلاعات لازم از طریق تکمیل پرسشنامه از 160 کشاورز سیب­زمینی ­کار شهرستان اردبیل صورت گرفته و سپس داده ­ها با استفاده از هم ­ارزهای استاندارد به میزان انرژی تبدیل شد. جهت نیل به هدف تحقیق از رهیافت تولید مرزی تصادفی همراه با مدل عدم ­کارایی استفاده به ­عمل آمد. نتایج نشان داد که میانگین کارایی انرژی مزارع 15/86 درصد به­ دست آمد که در صورت استفاده بهینه و اصولی از منابع انرژی در فرآیند تولید محصول می­توان انرژی خروجی محصول را حدود 14 درصد افزایش داد. مواردی نظیر سن، تجربه، سطح زیرکشت ، مالکیت اراضی و شغل اصلی کشاورز تأثیر مثبت و معنی ­داری بر ­­کارایی دارند. در واقع هرچه سطح زیرکشت محصول افزایش یابد عدم­ کارایی کاهش و لذا کارایی انرژی محصول سیب­ زمینی بهبود پیدا خواهد کرد. بنابراین ایجاد بستر مناسب جهت فعالیت افراد با تجربه و دارای شغل اصلی کشاورزی و نیز بسترسازی برای افزایش سطح زیرکشت می­تواند صرفه ­های ناشی از مقیاس تولید سیب ­زمینی را قوت بخشد.