بررسی تاثیر هیدروژل عسل -موپیروسین بر روند ترمیم زخم در موش صحرایی از طریق بررسی بیان کمی ژن‌های TNF-α و COX-۲ با استفاده از روش PCR real time

چکیده

پیش‏ زمینه: رابطه بین التهاب و بهبود زخم پیچیده است. اگرچه التهاب ناکافی در زخم‌های پوستی، بهبود زخم را به تأخیر می‌اندازد، التهاب بیش‌ازحد یا مداوم نیز از بهبودی جلوگیری می‌کند. بنابراین، یافتن مداخله‌ای که هم اثر درمانی بر روند بهبودی داشته باشد و هم توانایی کشتن میکروب‌ها را داشته باشد، ارزش زیادی دارد. عسل یک پانسمان بیولوژیکی زخم با چندین فعالیت زیستی است که برای تسریع روند بهبودی به‌طور هماهنگ عمل می‌کند. هیدروژل ها شبکه‌های پلیمری سه‌بعدی با اتصالات عرضی هستند که به دلیل دارا بودن ساختاری شبیه به ماتریکس خارج سلولی (ECM) و توانایی جذب آب در کاربردهای مختلف پزشکی استفاده می‌شوند. با در نظر گرفتن خواص عسل در بهبود زخم و اینکه موپیروسین اولین خط درمان آنتی‌بیوتیکی در درمان زخم است، فرض بر این است که استفاده از هیدروژلِ این ترکیب می‌تواند باعث تسریع روند بهبود زخم شود.

روش کار: در این مطالعه از 18 قطعه موش صحرایی نر استفاده شد. موش‌های صحرایی به‌صورت تصادفی به سه گروه با تعداد مساوی تقسیم شدند: 1-گروه کنترل منفی: در این گروه زخم ایجاد شده و بدون اضافه کردن هیچ ماده‌ای پانسمان گردید. 2-گروه کنترل مثبت: در این گروه پس از ایجاد زخم از هیدروژل عسل درمانی با فرمولاسیون مشخص و ثبت‌شده برای پانسمان زخم استفاده شد. 3-گروه تیمار: در این گروه پس از ایجاد زخم از هیدروژل حاوی عسل و موپیروسین برای پانسمان زخم استفاده شد. موش‌های صحرایی بی‌هوش شده و پس از موچینی ناحیه پشتی، حالت گماری ونترال و آماده‌سازی آسپتیک ناحیه پشتی حیوان دو زخم تمام ضخامت پوستی در دو طرف ستون مهره‌ها با فاصله 5/1 سانتی‌متر از خط وسط در ناحیه قفسه سینه و بالای کتف‏ها با استفاده از پانچ پوستی استریل 8 میلی‌متری ایجاد شد. بسته به گروه در نظر گرفته‌شده، صفحات هیدروژل به‌تنهایی یا آغشته به موپیروسین و ترکیب عسل و موپیروسین به‌صورت قطعات دایره‌ای شکل با قطر 1 سانتی‌متر بریده شده و در زیر زخم‌های ایجادشده قرار داده شد. سطح زخم با پانسمان شفاف پوشانده شد. پانسمان‌ها در هر سه گروه در روزهای 3، 7، 10و 12 پس از جراحی تعویض شد. از زخم‌ها در روزهای 0، 3، 7، 10، 12 و 14 پس از جراحی عکس‌برداری شد تا سرعت بسته شدن زخم مورد ارزیابی قرار گیرد. در روز 14 پس از جراحی، حیوانات آسان‌کشی شده و از زخم‌ها به‌صورت تمام ضخامت نمونه‌گیری انجام گرفت. از زخم‏های سمت چپ برای ارزیابی‌های مولکولی به روش PCR کمی استفاده شد. زخم‌های سمت راست برای ارزیابی‌های هیستوپاتولوژیک به صورت کیفی مورد استفاده قرار گرفت.داده‌های مربوط به بسته شدن زخم و تست PCR با استفاده از روش ANOVA یک‌طرفه ارزیابی شدند. داده‌های هیستوپاتولوژیک توسط روش‌های کیفی بررسی شد.

نتایج: زخم در هر سه گروه در مدت زمان 14 روز بسته شد، اما تفاوت آماری معناداری در بین سه گروه در هر مقطع زمانی وجود نداشت (p>0.05). براساس نتایج بافت شناسی در گروه هیدروژل موپیروسین+ عسل در مقایسه با گروه کنترل رشته های کلاژن بیشتر، متراکم تر و منظم ترند و ادم ندارند. ضمایم پوست مثل غدد سباسه و فولیکول های مو تراکم بیشتری دارند. همچنین براساس نتایج مولکولی بیان ژن های Cox2 و TNF-α در گروه هیدروژل عسل و هیدروژل موپیروسین عسل نسبت به گروه کنترل به طور معناداری بالاتر بود (p<0.05).اما تفاوت معنی داری در بیان این دو ژن بین گروه هیدروژل حاوی عسل و هیدروژل حاوی علسل و موپیروسین دیده نشد.

نتیجه‏ گیری: با توجه به نتایج بدست آمده پانسمان هیدروژل حاوی عسل  و موپیروسین دارای خواص بیولوژیکی مفیدی بوده و می تواند در بهبود زخم پوستی کاربرد درمانی داشته باشد.