ارزیابی کیفیت آب رودخانه آجی چای (دشت تبریز) بر اساس شاخص های کیفی مصارف ویژه

چکیده مقاله

آجی‏ چای یکی از بزرگترین رودخانه­ های دائمی حوضه آبریز دریاچه ارومیه می­ باشد. این رودخانه در طول مسیر خود به ویژه در محدوده شهر تبریز تحت تاثیر منابع آلاینده مختلفی قرار گرفته که باعث کاهش کیفیت آن می­ شود. در این تحقیق به منظور بررسی کیفی آب این رودخانه با استفاده از شاخص­ های مختلف کیفی مصارف ویژه (خاص)، تعداد 16 ایستگاه نمونه­ برداری در طول مسیر رودخانه تعیین و طی دو فصل تر (اردیبهشت ­ماه 95) و خشک (شهریور ماه 95) نمونه ­برداری انجام شد. پارامترهای فیزیکوشیمیایی شامل اسیدیته (pH)، دما (T)، کدورت (Turbidity)، هدایت الکتریکی (EC)، کل جامدات محلول و معلق (TS)، کل جامدات محلول (TDS)، یون­ های اصلی (سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، کلر، سولفات، بی­ کربنات) و فرعی (نیترات و فسفات)، پارامترهای اکسیژن محلول (DO)، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD) و اکسیژن­ خواهی بیولوژیک (BOD) و پارامترهای بیولوژیکی شامل کلی­فرم کل (T.C) و کلی­فرم­ های مدفوعی (F.C) اندازه ­گیری شد. مطابق نتایج به دست آمده مقادیر متوسط برخی از پارامترها از حد مجاز آب آشامیدنی ایران بالاتر می­ باشد. ارزیابی کیفی رودخانه آجی­ چای با استفاده از شاخص آلودگی رودخانه (RPI)، شاخص اورگان (OWQI)، شاخص سید (Said)، شاخص دینیوس (Dinius) و روش وزن دهی حسابی (شاخص کیفیت آب WQI) نشان­ دهنده وضعیت خیلی بد رودخانه در اکثر ایستگاه­ ها به­ خصوص قسمت ­های میانی آن در محدوده شهر تبریز در اثر ورود آلاینده ­ها به آن می­ باشد. بر اساس نتایج تحقیق شاخص‏ سید، شاخص دینیوس و شاخص وزن­ دهی حسابی به­ دلیل توانایی در نشان دادن روند تغییرات کیفی، شاخص ­های مناسب در ارزیابی کیفی رودخانه آجی­ چای جهت مصارف ویژه و بنابراین مدیریت کیفی آن معرفی می­ گردند.