غلظت عناصر سنگین و سمی در پایین دست باطله های معدنی مس سونگون و نقش بستر آهکی رودخانه در کاهش غلظت آلاینده ها

چکیده مقاله

هر رودخانه ظرفیت پذیرش آلاینده‏ های ورودی و خودپالایی آن را تا حدود معینی دارد، بنابراین بررسی کیفیت آب رودخانه_‏‏ ها و آگاهی از روند تغییرات توان خودپالایی، از اهمیت زیادی برخوردار است. آب‌های خروجی فعالیت‏ های معدن‌کاری مس سونگون واقع در شمال غرب ایران که در آبراهه‌ها و رودخانه‏ ها جریان می‏ یابد، منجر به افزایش بار فلزات سنگین در رودخانه‏ ها می‏ شود. به این منظور، در محدودۀ معدن مس سونگون در 9 ایستگاه از رودخانه ‏های سونگون‏ چای، پخیرچای، ارغنه ‏چای، میانکافه و ایلگینه نمونه‌برداری انجام گرفت و پارامترهای pH، EC، TDS، TSS و غلظت فلزات سنگین آنالیز شد. شاخص فلزی و شاخص آلودگی فلز سنگین HPI برای بررسی آلودگی فلزات سنگین استفاده شد. میزان کاهش آلاینده ‏ها طی مسیر رودخانه‏ و همبستگی این تغییرات با pH که از مهم‌ترین عوامل مؤثر در خودپالایی رودخانه است، بررسی شد. همچنین، رابطۀ بین غلظت آلاینده ‏ها در رودخانه با غلظت عناصر سنگین در خاک و رسوب منطقه مقایسه شد و مشخص شد که پراکندگی غلظت عناصر سنگین در آب با رسوب مرتبط است و تحت تأثیر تغییرات pH قرار دارد و افزایش pH در نتیجۀ واکنش آب با سنگ‏ های آهکی در بستر رودخانه موجب افزایش توان خودپالایی رودخانه می‌شود و با دور شدن از معدن، غلظت آلاینده ‏ها روند کاهشی دارد.