بررسی علل کاهش جریان در رودخانه های شاخص جنوب شرق دریاچه ارومیه

چکیده مقاله

کاهش جریان رودخانه ها با عوامل متعددی از جمله عوامل طبیعی و انسانی می تواند در ارتباط باشد. کاهش دبی ورودی به دریاچه ارومیه سهم عمده ای را در کاهش سطح آب دریاچه داشته است. هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر پارامترهای آب و هوایی و عوامل انسانی، بر کاهش جریان رودخانه های شاخص جنوب شرق دریاچه ارومیه می باشد. روند تغییرات اقلیمی و هیدرولوژیکی توسط آزمون من کندال کلاسیک و اصلاح شده بررسی شدند. وضعیت خشکسالی های هواشناسی و هیدرولوژیکی به ترتیب با شاخص SPI و SDI مطالعه گردید و ارتباط این دو خشکسالی با استفاده از همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت. وضعیت پوشش گیاهی و رطوبت خاک به ترتیب توسط شاخص NDVI و تبدیل تسلدکپ در دهه قبل و بعد از احداث سد علویان مطالعه گردید. در نهایت دبی پایین دست سد علویان با عناصر بارش و دبی ورودی به سد علویان با رگرسیون چندگانه بررسی شد. نتایج نشان داد که از بین عوامل مورد مطالعه عمده ترین عامل کاهش جریان در بالادست حوضه ها، خشکسالی های هواشناسی بوده است. در پایین دست حوضه ها عوامل متعدد اقلیمی، افزایش پوشش گیاهی و رطوبت خاک و به طور کلی اضافه برداشت موثر بوده که در حوضه صوفی چای بهره برداری از سد علویان مهمترین عامل شناخته شد.