پهنه بندی خطر زمین لغزش در منطقه غرب شهرستان خوی به روش آنبالاگان

چکیده مقاله

زمین ­لغزش یکی از مخاطرات طبیعی است که هر ساله در مناطق کوهستانی خسارات زیادی را به مراتع، اراضی کشاورزی و تأسیسات زیربنایی وارد می ­کند. در اثر لغزش علاوه بر وارد شدن خسارات بر شهرها و روستاها و راه ها، محیط طبیعی نیز به واسطه فرسایش خاک آسیب می‌بینند. منطقه مورد مطالعه به مساحت حدود 80 هزار هکتار در شمال غربی ایران و در غرب شهرستان خوی قرار دارد. رخداد زمین­ لغزش در دامنه ­های مشرف به راه ها، بارها سبب تخریب جاده­ های اصلی خوی- قطور و راه آهن سراسری ایران- ترکیه و چندین روستا از جمله روستاهای گوگرد و کلت­ علیا شده است. با توجه به وقوع لغزش ­های متعدد در منطقه و تهدید راه های ارتباطی، مناطق مسکونی و مراتع و مزارع، مطالعه و پهنه ­بندی خطر زمین ­لغزش برای مدیریت خطر و برنامه ­ریزی ضروری است. در این مقاله خطر زمین­ لغزش در منطقه مورد نظر بررسی شده و پهنه­ بندی زمین ­لغزش به روش آنبالاگان صورت گرفته است. در این پهنه ­بندی با استفاده از GIS برای هر یک از پارامترهای تأثیرگذار در زمین­ لغزش از جمله لیتولوژی، هندسه دامنه، ساختارهای زمین ­شناسی، ارتفاع نسبی، کاربری و پوشش زمین و آب­ های زیرزمینی، نقشه تهیه شده و سپس با تلفیق نقشه­ های مذکور و از طریق امتیازدهی به هر واحد و جمع ­بندی آنها، نقشه پهنه ­بندی نهایی تهیه شده است. کل منطقه از نظر خطر زمین­ لغزش به 5 پهنه بی‌خطر، خطر کم، خطر متوسط، خطر بالا و خطر بسیار بالا تقسیم شده است. حدود 6/5 درصد در پهنه با خطر بسیار بالا و حدود 23 درصد از منطقه در پهنه با خطر بالا قرار دارد.