بررسی تغییرات غلظت فلزات سنگین در رسوبات رودخانه ای معدن مس سونگون، آذربایجان شرقی

چکیده مقاله

برای بررسی پراکندگی مکانی و تغییرات عمقی فلزات سنگین در رسوبات رودخانه ای معدن سونگون، دو مرحله نمونه برداری انجام شد. تعداد 12 نمونه از رسوب رودخانه ای و باطله معدن در مرحله اول از عمق 0-5 سانتیمتری و 9 نمونه رسوب در مرحله دوم از سه عمق 50-100 ،0-50و 100-150سانتیمتری برداشت شد. نمونه های رسوب توسط اسید کلریدریک 0/1 نرمال شسته شد و عصاره حاصل جهت تعیین غلظت فلزات Zn ،Cu و Mn برای مرحله اول و ،Cu Cd ،Mn ،Znو Al برای مرحله دوم تجزیه گردید. برای نمونه های باطله از هضم به روش تیزاب سلطانی استفاده شد. شاخص های آلودگی در مرحله اول محاسبه و مشخص گردید که غلظت Cu در %80 موارد موجب آلودگی است و نمونه برداشت شده از انتهای دره پخیر بالاترین تمرکز مس و روی را نشان داد. بیشترین غلظت Mn مربوط به نمونه های باطله می باشد که نتیجه آن افزایش غلظت در رسوبات پایین دست رودخانه با غلظت 26/5 میلیگرم بر کیلوگرم است. مقایسه نمودارهای غلظت فلزات در رسوب و آب نشان داد که رابطه مستقیمی بین غلظت در این دو محیط وجود دارد. همچنین نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین تمرکز فلزات در 50 سانتیمتر فوقانی می باشد که بیشترین کاهش غلظت مربوط به مس و کمترین کاهش مربوط به منگنز بوده که به دلیل کاهش غلظت عناصر در آب در طی حرکت عمودی در رسوب ایجاد شده است. همچنین فلزات سنگین در رسوبات درشت مجتمع نشده و به افق های پایین تر که دانه ریزتر هستند، آبشویی می شوند.