بررسی تأثیر عوامل طبیعی و انسانی در کاهش جریان جنوب شرق دریاچه ارومیه

چکیده مقاله

کاهش جریان رودخانه‌ها با عوامل متعددی از جمله عوامل طبیعی و انسانی می‌تواند در ارتباط باشد. کاهش دبی ورودی به دریاچه ارومیه سهم عمده‌ای را در کاهش سطح آب دریاچه داشته است. هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر پارامترهای آب و هوایی و عوامل انسانی، بر کاهش جریان رودخانه ­های حوضه صوفی­ چای و مردق­ چای که در جنوب­ شرق دریاچه ارومیه قرار گرفته ­اند، می ­باشد. وضعیت خشکسالی­ های هواشناسی و هیدرولوژیکی به ترتیب با شاخص SPI وSDI  مطالعه گردید و ارتباط این دو خشکسالی با استفاده از همبستگی پیرسون مورد بررسی قرار گرفت. وضعیت پوشش گیاهی و رطوبت خاک بترتیب توسط شاخص NDVI و تبدیل تسلدکپ در ­دهه قبل و بعد از احداث سد علویان مطالعه گردید. در نهایت دبی رودخانه صوفی چای در پایین دست سد علویان با عناصر بارش و دبی ورودی به سد علویان با رگرسیون چندگانه بررسی شد. نتایج نشان داد که از بین عوامل مورد مطالعه عمده ترین عامل کاهش جریان در بالادست حوضه ­ها، خشکسالی های هواشناسی بوده است. در پایین دست حوضه ­ها عوامل متعددی چون عوامل اقلیمی، افزایش پوشش گیاهی و رطوبت خاک و اضافه برداشت موثر بوده است که در حوضه صوفی­ چای بهره ­برداری از سد علویان مهمترین عامل شناخته شد.