بررسی و نقد «علل نگرش تاریخی به قرآن»

چکیده مقاله

تاریخمندی قرآن نظریه­ای است که در آن دین و منابع دینی(مانند قرآن) رنگ تاریخی به خود گرفته و از حجیت ساقط شده و توان پاسخگوی نیازهای دینداران و جامعه را نخواهد داشت. طرفداران نگرش تاریخی به قرآن یا از روی برهان و دلیل آن را پذیرفته­اند و یا از روی شواهد، علل و زمینه­های مختلفی که در جامعه عصر نزول بوده است حکم به چنین نگرشی داده­اند، به عبارت دیگر پذیرش این دیدگاه از سوی آنها یا برخاسته از دلیل و یا مستند به علت می­باشد. ممکن است که کسی از روی دلیل، تاریخمندی را قبول نداشته باشد ولی در عالم پیرامونی با مواردی مواجه شود که بدلیل عدم توانایی در توجیه آنها، به جای حمل اینگونه موارد بر دور بودن ساحت قرآن از تاریخمندی، اتفاقاً آنها را شاهدی بر چنین دیدگاهی تلقی بکند. بنابراین توجه به زمینه‌ها، علل و شواهد پیدایش چنین رویکردی به قرآن، از این منظر حائز اهمیت است که معلوم می‌نماید که این نظریه بیش از آن که مبتنی بر دلایل کافی باشد، ناشی از یک سری علل ویژه‌ای است که توجه به آنها در ارزیابی منصفانه و واقع­بینانه این نظریه مؤثر است.