نقد و بررسی مبنای انسان شناختیِ رویکرد هیستوریسیزمی به قرآن

چکیده مقاله

نوشتار حاضر صرفاً مبنای انسان­شناختیِ هیستوریسیزم فلسفی در تاریخمندی قرآن و تا حدودی مبنای وجودشناختیِ آن را که به نحوی مُندمج در مبنای اول بود بررسی کرده است. از این رو با اثبات شخصیت فراتاریخی برای پیامبر(ص) و ذات­مندی برای قرآن و پیامبر(ص) و ... دیدگاه مذکور را به چالش کشیده است. مواجهه اصلی در این چالش با دیدگاه هرمنوتیست­های فلسفی (خصوصا هایدگر و گادامر) و برخی روشنفکران جهان اسلام بود که از این رو با نقد نظرات ایشان بوسیله ادله عقلی و نقلی، ناکافی بودن ادعای پیروان تاریخمندی قرآن را هم برای مخاطبان درون دینی و هم مخاطبان برون دینی اثبات کرده است. در حقیقت بدلیل بهره­ مندی مبانی نظریه تاریخمندی قرآن از هیستوریسیزم فلسفی، نقد هیستوریسیزم فلسفی را می­توان به نوعی نقد نگرش تاریخی به قرآن تلقی کرد ولی با این وجود، مقاله حاضر، خودِ نظریه مزبور را نیز نقد کرده است. بنابراین از یک سو مباحثی که متفکران جهان اسلام به تبعیت از فلاسفه غرب برای تطبیق بر قرآن سامان داده بودند بدلیل منشأ وحیانی و الهی آن – برخلاف متون مقدس مسیحی -  تطبیق بلامحل بوده است و از سوی دیگر قبول چنین دیدگاهی منجر به نفی دین و منابع دینی و گرفتاری در آسیب­های متعددی همچون بشری بودن، خطاپذیری، لغو بودن هدایت­گری قرآن و ... می­شد.